Barry John
Cyn-chwaraewr rygbi o Gymru oedd Barry John (6 Ionawr 1945 – 4 Chwefror 2024). Ef oedd y maswr gorau yn hanes Rygbi'r undeb ym marn llawer o feirniaid.[1] Cafodd y llysenw "The King" ar ôl taith y Llewod Prydeinig yn Seland Newydd ym 1971.[2] Daeth ei bartneriaeth gyda Gareth Edwards yn chwedlonol.
| Barry John | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 6 Ionawr 1945  Cefneithin |
| Bu farw | 4 Chwefror 2024 Caerdydd, Ysbyty Athrofaol Cymru |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | chwaraewr rygbi'r undeb |
| Taldra | 178 centimetr |
| Pwysau | 75 cilogram |
| Chwaraeon | |
| Tîm/au | Clwb Rygbi Caerdydd, Y Barbariaid, Clwb Rygbi Llanelli, Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Cymru, Y Llewod Prydeinig a Gwyddelig |
| Safle | maswr |
| Gwlad chwaraeon | Cymru |
Ganwyd Barry yng Nghefneithin, Sir Gaerfyrddin. Aeth i Ysgol Ramadeg y Gwendraeth a gwnaeth ei ymddangosiad cyntaf dros glwb rygbi Llanelli pan oedd dal yn yr ysgol. Chwaraeodd ei gêm gyntaf i Gymru ym 1967, pan oedd yn fyfyriwr yng Ngholeg y Drindod, Caerfyrddin, gan gymeryd lle David Watkins. Ffurfiodd bartneriaeth gyda'r mwyaf effeithiol yn hanes y gêm gyda'r mewnwr Gareth Edwards yn y tîm cenedlaethol.
Ymhen blwyddyn yr oedd wedi ei ddewis i deithio gyda'r Llewod Prydeinig i Dde Affrica, ond gorfodwyd ef i ddychwelyd adref ar ôl y gém brawf gyntaf oherwydd anaf. Ym 1971 aeth ar daith eto gyda'r Llewod, y tro hwn i Seland Newydd gyda Carwyn James, yntau yn frodor o Gefneithin, fel hyfforddwr. Enillodd y Llewod y gyfres o gemau prawf 2 - 1, gydag un prawf yn diweddu'n gyfartal, yr unig dro yn eu hanes i'r Llewod ennill cyfres yn Seland Newydd. O'r 48 pwynt a sgoriwyd gan y Llewod dros y pedair gêm, Barry John a sgoriodd 30, a rhoddwyd yr enw "Y Brenin John" iddo gan gyfryngau a chefnogwyr Seland Newydd.
Flwyddyn yn ddiweddarach, cyhoeddodd ei ymddeoliad yn 27 oed ac ar ôl ennill 25 o gapiau i Gymru. Cipiwyd ei le yn nhîm Cymru gan Phil Bennett.[3] Daeth John yn golofnydd a darlledwr, cyn penderfynu tynnu'n ôl yn llwyr o rygbi[1]
Bu farw John, yn 79 oed, yn Ysbyty Athrofaol Cymru yng Nghaerdydd, gyda’i deulu’n bresennol.[4]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ 1.0 1.1 "Barry John, un o sêr rygbi mwyaf Cymru, wedi marw yn 79 oed". BBC Cymru Fyw. 2024-02-04. Cyrchwyd 5 Chwefror 2024.
- ↑ Griffiths, John (1990). British Lions (yn Saesneg). Swindon: Crowood Press. ISBN 1-85223-541-1.
- ↑ "On This Day: Phil Bennett's First Start at No10" (yn Saesneg). Welsh Rugby Union. 4 Ebrill 2020. Cyrchwyd 15 Mehefin 2022.
- ↑ "Wales and Lions legend John dies aged 79". BBC Sport (yn Saesneg). Cyrchwyd 4 Chwefror 2024.
