Boled penlas
| Boled penlas Gyroporus cyanescens
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Boletales |
| Teulu: | Gyroporaceae |
| Genws: | Gyroporus[*] |
| Rhywogaeth: | Gyroporus cyanescens |
| Enw deuenwol | |
| Gyroporus cyanescens (Bull.) Quél. | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Gyroporaceae yw'r Boled penlas (Lladin: Gyroporus cyanescens; Saesneg: Cornflower Bolete).[1] 'Y Boledau' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Bathwyd y gair yn 1821 (Boletus, sef 'madarchen') gan Linnaeus. Mae'r teulu Gyroporaceae yn gorwedd o fewn urdd y Boletales.
Defnyddir y ffwng hwn wedi'i goginio mewn bwydydd a gellir ei fwyta'n amrwd.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop, Awstralia, Asia a Gogledd America.
Ffyngau
golyguCredir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Gyroporaceae
golyguMae gan Boled penlas ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Boled castan | Gyroporus castaneus |  |
| Boled penlas | Gyroporus cyanescens |  |
| Gyroporus brunneofloccosus | Gyroporus brunneofloccosus | |
| Gyroporus griseus | Gyroporus griseus | |
| Gyroporus longicystidiatus | Gyroporus longicystidiatus | |
| Gyroporus phaeocyanescens | Gyroporus phaeocyanescens |  |
| Gyroporus purpurinus | Gyroporus purpurinus |  |
| Gyroporus subalbellus | Gyroporus subalbellus |  |
| Gyroporus umbrinosquamosus | Gyroporus umbrinisquamosus | |
| Gyroporus virescens | Gyroporus virescens |
Gweler hefyd
golyguCyfeiriadau
golygu- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Boled penlas gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.
| Gofal! |
|
Er bod rhai madarch yn fwytadwy, mae eraill yn fwytadwy gan rai pobl ond yn wenwyn i eraill! |