Bryn Alyn

Bryn Alyn
Math	bryn, copa
Daearyddiaeth
Sir	Sir Ddinbych
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	408.3 metr
Cyfesurynnau	53.1213°N 3.201°W
Cod OS	SJ2008258752
Manylion
Amlygrwydd	100.9 metr
Rhiant gopa	Cyrn-y-Brain
Cadwyn fynydd	Bryniau Clwyd
Statws treftadaeth	Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig
Manylion
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Mae Bryn Alyn yn gopa mynydd a geir ym Mryniau Clwyd rhwng Rhuthun a'r Wyddgrug; cyfeiriad grid SJ200587. Uchder cymharol, neu ”amlygrwydd” y copa, ydy 307 metr: dyma'r uchder mae'r copa'n codi uwchlaw'r mynydd agosaf. Mae'n enwog am ei balmant calchfaen, yr ail fwyf yng Nghymru. Mae yma olion mwyngloddio a llosgi calch, gwiberod ac ogofâu eitha hir. Ceir tri chopa: gyda'r un agosaf i bentref Eryrys yn 408 metr, a'r ddau arall, gerllaw yn 403 metr.

Cofrestrwyd y mynydd (y tri chopa a'r ardal o'u cwmpas) fel Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig. Yn 1981 cafwyd hyd i arteffactau o'r Oes efydd: dwy freichled aur, talp o aur a bwyellt gyda soced: credir fod cysylltiad crefyddol i'r darganfyddiad yma a gelwir mynydd Bryn Alyn o'r herwydd yn 'Fynydd Cysegredig'.^[1]

Dosberthir copaon Cymru, a gweddill gwledydd Prydain, yn rhestri arbennig yn ôl uchder ac yn ôl amlygrwydd y copa; mae'r copa hwn yn cael ei alw'n HuMP. Mae sawl cymdeithas yn mesur, gwiro a chasglu'r rhestri hyn a dônt ynghŷd ar wefan “Database of British and Irish hills”.^[2] Uchder y copa o lefel y môr ydy 408 metr (1339 tr). Cafodd yr uchder ei fesur a'i gadarnhau ar 8 Mehefin 2009.