Buddig Anwylini Pughe
Arlunydd proffesiynol o Gymru oedd Buddig Anwylini Pughe (19 Rhagfyr 1857 – 1939)[1], a deithiodd yn helaeth yn Ewrop, gan gynnwys Paris, Rhufain a Fenis. Ganed hi yn Aberdyfi, Gwynedd. [2]
| Buddig Anwylini Pughe | |
|---|---|
| Ganwyd | 1857  |
| Bu farw | 1939 Lerpwl |
| Dinasyddiaeth | y Deyrnas Unedig, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon |
| Galwedigaeth | arlunydd |
| Tad | John Pughe |
Bywyd personol
golyguRoedd Buddug Anwylini Pughe yn ferch i'r meddyg ag ysgolhaig hynafiaethol John Pughe, a adnabyddir hefyd fel Ioan ab Hu Feddyg (1814-1874) a Catherine Samuel.[3] Cyhoeddodd ei thad gofiant i'r bardd Eben Fardd. Cyfieithodd hefyd Meddygon Myddfai (Physicians of Myddfai), a gyhoeddwyd gan y Welsh Manuscripts Society yn 1864. Yr oedd pedwar o frodyr Buddug yn feddygon, a thri ohonynt — John Eliot Howard (bu f. 1880), Rheinallt Navalaw, Taliesin William Owen (bu f. 1893) — yn ymarfer yn Lerpwl, a David Roberts (m. 1885), yn sir Drefaldwyn.[4]
Ar ryw adeg yn ei bywyd, daeth Buddug yn berchennog geiriadur darluniadol a luniwyd gan ei modryb fyddar, Elizabeth Pughe (1826-1847). Mae'r geiriadur hwn yn dystiolaeth o ddymuniad y teulu Pugh i roi addysg dda i'w merch, ddegawdau cyn Deddf Addysg Elfennol (Blind and Deaf Children) (1893), a wnaeth addysg sylfaenol i blant byddar yn orfodol.[5] Yn y pendraw rhoddodd Buddug y geiriadur hwn i Lyfrgell Genedlaethol Cymru.[6]
Gyrfa
golygu.jpg)
Mae ei phaentiadau'n cynnwys nifer o bortreadau, gan gynnwys rhai o'i thad John Pughe,[7] Dr TF Roberts, Prifathro Prifysgol Cymru, a'i deulu a Robert Parry.[8] Peintiodd The Shakespeare Memorial Theatre, Stratford on Avon ym 1905 a Figure Study ym 1895. Mae ei gwaith hefyd yn cynnwys y peintiad dyfrlliw Monk playing an oboe in a chapel interior (1886).
Astudiodd Buddug Anwyli Pughe yn Ysgol Gelf Lerpwl, Heatherley's yn Llundain a Collarosi ym Mharis. Bu'n ymddangos am y tro cyntaf yn yr Academi Frenhinol ym 1886 a gweithiodd ym Mharis, Rhufain a Fenis. Yr oedd yn aelod o'r Liverpool Academy of Arts, y Liverpool Sketch Club a'r Irish Water Colour Society. Dychwelodd i Aberdyfi tua 1905 lle parhaodd i beintio tirluniau a phortreadau. Mae ei gweithiau tirwedd yn cynnwys A Sunlit Village Church a sawl tirwedd o Aberdyfi. Bu farw yn Lerpwl ym 1939.[3]
Er bod hi wedi paentio cannoedd o baentiadau fel artist proffesiynol, ychydig o'i phaentiadau sy'n ymddangos mewn orielau cyhoeddus. Recordiwyd un yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn 1991, sef The Old Lacemaker. Ymddangosodd rhai o’i phaentiadau yn Oriel Gelf Walker yn Lerpwl am dros 50 mlynedd ond dim ond un sydd ar ôl yno. Arddangoswyd Dolgelley Fair yn yr Academi Genedlaethol yn 1924.[2]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Bernard Dolman, gol. (1927). Who's Who in Art. Art Trade Press. t. 187.
- ↑ 2.0 2.1 "Buddug Anwylini Pughe - Cof y Cwmwd". cof.uwchgwyrfai.cymru. Cyrchwyd 2024-07-18.
- ↑ 3.0 3.1 "Artist/Maker: Buddug Anwylini Pughe - Aberystwyth University School of Art Museums and Galleries". museum.aber.ac.uk. Cyrchwyd 2024-07-18.
- ↑ "Pughe, John Ioan ab Hu Feddyg (1814-1874), physician and littérateur | Dictionary of Welsh Biography". biography.wales. Cyrchwyd 2024-07-25.
- ↑ "Pughe, Elizabeth ('Eliza') (1826–1847), deaf illustrator | Dictionary of Welsh Biography". biography.wales. Cyrchwyd 2024-08-21.
- ↑ Pughe, Eliza (c. 1843). "Pictorial dictionary electronic version". viewer.library.wales. Cyrchwyd 2024-08-21.
- ↑ "Pughe, Buddig Anwylini | Art Collections Online". Museum Wales (yn Saesneg). Cyrchwyd 2024-07-25.
- ↑ "Pughe, Buddig Anwylini, 1857–1939 | Art UK". artuk.org (yn Saesneg). Cyrchwyd 2024-07-18.