Bwlch Tyddiad
Lleolir Bwlch Tyddiad yn y Rhinogydd yn Ardudwy, Meirionnydd, de Gwynedd. Rhennir cadwyn y Rhinogydd yn ddau gan fwlch Drws Ardudwy, rhwng Rhinog Fawr a Rhinog Fach, a fu'n llwybr pwysig yn yr Oesoedd Canol. Ychydig i'r gogledd o hwn mae Bwlch Tyddiad, rhwng Rhinog Fawr a Chraig Wion.[1]
| Math | bwlch  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Llanbedr |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.85052°N 4.00619°W |
| Cod OS | SH6530 |
 | |
Hanes golygu
Camarweiniol yw'r enw poblogaidd "Grisiau Rhufeinig" ("Roman Steps") ar y rhan o'r llwybr hwnnw sy'n arwain i'r bwlch hwn. Mewn gwirionedd, mae'r llwybr yn dyddio o'r Oesoedd Canol pan osodwyd cerrig mawr gwastad ar ran o'r llwybr i'r bwlch o gyfeiriad y gorllewin, sy'n dringo o lan Llyn Cwm Bychan. Mae'n debyg mai er mwyn hwyluso llafur merlod pwn y gwnaed hyn.
Daearyddiaeth golygu
Gan ei ddisgrifio o'r gorllewin i'r dwyrain, mae'r llwybr yn cychwyn yng nghyffiniau Harlech ac yn croesi gwaundir i gyrraedd glan Afon Artro ac yna'n dringo i Gwm Bychan. Wedyn mae'n croesi ysgwydd o fryn Carreg-y-saeth ac yn anelu am Fwlch Tyddiad. Yma, ar ddwy ochr y bwlch, ceir y "Grisiau Rhufeinig". Ar ôl croesi'r bwlch mae'r llwybr yn disgyn dros y gwaundir i gyfeiriad Trawsfynydd, gyda llwybr arall yn ei gysylltu gyda llwybr Bwlch Drws Ardudwy.[1]
Gerllaw y bwlch, 1,500 troedfedd i fyny ar lethrau gogleddol y Rhinog Fawr, ceir Llyn Morynion.