Cymorth i fynd ar gefn ceffyl neu ar ben cart yw carreg farch (hefyd: carreg feirch),[1] a ddefnyddir gan amlaf gan bobl oedrannus, gwragedd a phlant. Fel mae'r enw yn ei awgrymu, carreg unigol neu ddau neu dri o gerrig oedd y deunydd traddodiadol ond ceir rhai pren yn ogystal, a heddiw mae rhai plastig yn cael eu defnyddio.

Carreg farch
Mathdodrefn stryd, adeiladwaith pensaernïol Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Carreg farch hynafol yn wal Eglwys y Santes Tudwen, Llandudwen, Llŷn
Carreg farch fodern

Yng ngwledydd Prydain ac Iwerddon roedd cerrig meirch i'w gweld yn gyffredin iawn hyd at y 18g y tu allan i eglwysi, tai fferm a thafarndai. Roedd hynny mewn oes lle nad oedd dewis gan y mwyafrif o deithwyr ond marchogaeth neu gerdded, hyd yn oed yn oes y Goets Fawr, yn enwedig yn ardaloedd gwledig Cymru lle roedd y ffyrdd yn anaddas i goetsus. Gyda datblygiad y rheilffyrdd ac oes y modur darfu am y garreg farch draddodiadol ond ceir rhai modern, o bren neu blastig, ar gyfer dysgwyr ac eraill mewn canolfannau marchogaeth..

Cyfeiriadau golygu

  1. Geiriadur Prifysgol Cymru, Cyfrol I, d.g. 'carreg'.