Crafanglys coch y coed

Crafanglys coch y coed Nowellia curvifolia
Statws cadwraeth
Pryder lleiaf  (IUCN 3.1)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Plantae
Rhaniad:	Marchantiophyta
Dosbarth:	Jungermanniopsida
Urdd:	Jungermanniales
Teulu:	Cephaloziaceae
Genws:	Nowellia
Rhywogaeth:	N. curvifolia
Enw deuenwol
Nowellia curvifolia

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Crafanglys coch y coed (enw gwyddonol: Nowellia curvifolia; enw Saesneg: wood-rust). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru a llawer o wledydd eraill.

Disgrifiad

Mae dail unigolwedi eu gosod bob yn ail, ac wedi eu mewnosod ar draws ac ar hyd y coesau, gyda rhai yn gorgyffwrdd; maent yn 0.5–1 mm. o hyd ac ychydig yn llai ar draws.

Mae'r llysiau afu deiliog bytholwyrdd hyn yn ffurfio rhwydwaith isel o goesynnau deiliog hyd at 4 cm ar draws. Fodd bynnag, gall sawl rhwydwaith o goesynnau deiliog dyfu gyda'i gilydd, gan gwmpasu ardal ehangach. Dim ond 0.5–1 mm yw'r coesynnau unigol. Maen nhw'n dryleu (translucent), yn wyrdd golau, coch golau, neu bron yn wyn ac yn eithaf mawr mewn diamedr ar gyfer maint y planhigyn. Yn ogystal, mae celloedd y coesau yn amlwg yn fwy o ran maint na rhai'r dail.

Llysiau'r afu

Prif: Llysiau'r afu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr. Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.