Dowlais

pentref a chymuned ym Merthyr Tudful

Pentref a chymuned ym mwrdeisdref sirol Merthyr Tudful, Cymru, yw Dowlais.[1][2] Saif yn rhan ogleddol y sir, tua 2 filltir i'r gogledd-orllewin o ganol tref Merthyr ger cyffordd yr A465 a'r A4060.

Dowlais
Guest Memorial Library, Dowlais, Merthyr Tydfil - Wide.jpg
Llyfrgell Goffa Guest, Dowlais
Mathpentref, cymuned Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirMerthyr Tudful Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau51.7603°N 3.3528°W Edit this on Wikidata
Cod SYGW04000715 Edit this on Wikidata
Cod OSSO067077 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/auDawn Bowden (Llafur)
AS/auGerald Jones (Llafur)
Map

Daeth Dowlais yn adnabyddus yn y Chwyldro Diwydiannol fel safle un o weithiau haearn mwyaf gwledydd Prydain, a sefydlwyd yno yn y 1760au gan Thomas Lewis (Llanisien) a John Guest.

Bu'r diweddar Anthony Crockett, Esgob Bangor, yn rheithor Dowlais o 1986 hyd 1991.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Dawn Bowden (Llafur)[3] ac yn Senedd y DU gan Gerald Jones (Llafur).[4]

Yr hen stablau, Dowlais
Gwaith haearn Dowlais yn 1840; darlun gan George Childs


Cyfrifiad 2011Golygu

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[5][6][7][8]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Dowlais (pob oed) (4,270)
  
100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Dowlais) (318)
  
7.8%
:Y ganran drwy Gymru
  
19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Dowlais) (3691)
  
86.4%
:Y ganran drwy Gymru
  
73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Dowlais) (702)
  
38.8%
:Y ganran drwy Gymru
  
67.1%

Pobl nodedig o'r ardalGolygu

Gweler hefydGolygu

CyfeiriadauGolygu

  1. "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 13 Hydref 2021.
  2. British Place Names; adalwyd 13 Medi 2019
  3. "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-24.
  4. Gwefan Senedd y DU
  5. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  6. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  7. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
  8. Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen marw]