Dueglys Iwerydd

Dueglys Iwerydd Plagiochila bifaria
Statws cadwraeth
Pryder lleiaf  (IUCN 3.1)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Plantae
Rhaniad:	Marchantiophyta
Dosbarth:	Jungermanniopsida
Urdd:	Jungermanniales
Teulu:	Plagiochilaceae
Genws:	Plagiochila
Rhywogaeth:	P. bifaria
Enw deuenwol
Plagiochila bifaria

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Dueglys Iwerydd (enw gwyddonol: Plagiochila bifaria; enw Saesneg: Killarney featherwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida. Yr hen enw ar y rhywogaeth hon oedd Plagiochila killarniensis.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru yn enwedig ar dir sydd ychydig yn galchog.

Disgrifiad

Mae P. killarniensis fel arfer yn ffurfio twmpathau neu glytiau gwyrdd tywyll, brown golau neu borffor-frown, er y gall haenau mwy helaeth ddatblygu mewn safleoedd ffafriol. Mae 'r coesynnau'n tyfu hyd at 3 mm o led, ac mae'r dail bob yn ail ac fel arfer yn cael eu gorchuddio ac yn gorgyffwrdd, gyda dau ddant mawr ar y pigyn a dannedd pigog afreolaidd ar yr ymyl gefn.

Cynefin

Mae Dueglys iwerydd (P. killarniensis) fel arfer yn tyfu ar greigiau a choed yng nghoetiroedd yr Iwerydd, ond gall gyrraedd llethrau ar dir uwch os gall ddod o hyd i gysgod a lleithder.

Llysiau'r afu

Prif: Llysiau'r afu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr. Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.