Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberdâr 1861
Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol Cymru 1861 yn Aberdâr, Sir Forgannwg (Rhondda Cynon Taf bellach). Hon oedd y gyntaf yn y gyfres o eisteddfodau cenedlaethol blynyddol yng Nghymru, sef Eisteddfod Genedlaethol Cymru, sydd bellach yn ganolog i'r diwylliant Cymraeg.
| Enghraifft o'r canlynol | un o gyfres reolaidd o wyliau  |
|---|---|
| Dyddiad | 1861 |
| Cyfres | Eisteddfod Genedlaethol Cymru |
| Lleoliad | Aberdâr |
| Gwladwriaeth | y Deyrnas Unedig |
Deilliodd yr eisteddfod hon o gyfarfod yn Eisteddfod Dinbych 1860 i ystyried argymhellion gan Clwydfardd a Glan Alun i sefydlu eisteddfod flynyddol ar gyfer Cymru gyfan, yn y Gogledd a'r De yn eu tro.[1] Daeth y gyfres flynyddol a gychwynodd ag Eisteddfod Aberdâr i ben yn 1868 oherwydd diffyg cyllid, ond yn 1880 sefydlwyd Cymdeithas yr Eisteddfod Genedlaethol a dan nawdd y gymdeithas hon cynhaliwyd Eisteddfod Merthyr Tudful yn 1881 a chynhaliwyd eisteddfod yn ddifwlch wedyn ar wahân i 1914 a 1940.
Gweler hefyd
golygu- Eisteddfod Genedlaethol Cymru – hanes yr Eisteddfod Genedlaethol
- Eisteddfod Genedlaethol Cymru Aberdâr – achlysuron eraill pan gynhaliwyd yr Eisteddfod yn Aberdâr
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Melville Richards, "Eisteddfod y Bedwaredd Ganrif ar Bymtheg", yn Twf yr Eisteddfod: Tair Darlith, gol. Idris Foster (Aberystwyth: Llys yr Eisteddfod Genedlaethol, 1968), tud. 37
