Eugrad

Eugrad
Eugrad
	Eglwys Llaneugrad, Ynys Môn
Ganwyd	6 g
Dinasyddiaeth	Cymru
Blodeuodd	6 g
Dydd gŵyl	6 Ionawr
Tad	Gildas

Sant Cymreig oedd Eugrad (Llydaweg: Ergat neu Egrat) (bl. 6g). Fe'i cysylltir ag Ynys Môn a hefyd a Llydaw, efallai.^[1] Dethlir ei ddydd gŵyl ar 6 Ionawr.

Bywgraffiad

Roedd Eugrad yn frawd i Sant Gallgo, sefydlydd Llanallgo ym Môn, ac yn un o feibion Gildas fab Caw yn ôl yr achau traddodiadol a elwir yn Bonedd y Saint. Dywedir iddo gael ei ddysgu gan Sant Illtud yn ei glas enwog yn Llanilltud Fawr ym Morgannwg.^[1]

Cysegrwyd eglwys plwyf Llaneugrad yng ngogledd-ddwyrain Ynys Môn i Eugrad. Mae'r eglwys bresennol yn dyddio o'r 12g.

Ceir sant o'r enw Ergat/Egrat yn Llydaw sydd efallai i'w uniaethu ag Eugrad. Roedd cysylltiad amlwg rhwng Cymru a Llydaw yn y 6g. Cedwir penglog y sant yn Treouergat yn nhalaith Leon; ceir ffynnon Ergat yno hefyd.^[1]

Culhwch ac Olwen

Ceir cyfeiriad at 'Ergyriad (Ergyryat) fab Caw' fel un o farchogion Arthur yn y chwedl ganoloesol Culhwch ac Olwen a thybir mai ffurf ar 'Eugrad' ydyw.^[2]

Cyfeiriadau

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 , T.D. Breverton The Book of Welsh Saints (Glyndwr Publishing, 2000).
↑ Rachel Bromwich a D. Simon Evans (gol.), Culhwch ac Olwen (Gwasg Prifysgol Cymru, 1988).

[WelshSaints-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 , T.D. Breverton The Book of Welsh Saints (Glyndwr Publishing, 2000).

[2] Rachel Bromwich a D. Simon Evans (gol.), Culhwch ac Olwen (Gwasg Prifysgol Cymru, 1988).

[1]

[2]