Tref yn nhalaith Bizkaia yng Nghymuned Ymreolaethol Gwlad y Basg yw Gernika (Basgeg: Gernika, Sbaeneg: Guernica). Gyda thref gyfagos Lumo ("Luno" yn Sbaeneg) mae'n ffurfio ardal ddinesig Gernika-Lumo, sydd â phoblogaeth o 17,050 (2023).

Gernika
Mathbwrdeistref Sbaen Edit this on Wikidata
PrifddinasGernika-Lumo Edit this on Wikidata
Poblogaeth17,050 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1366 Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethJosé María Gorroño Echebarrieta Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+01:00 Edit this on Wikidata
Gefeilldref/iPforzheim, Boise, Berga Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Basgeg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolQ107556238 Edit this on Wikidata
SirBusturialdea Edit this on Wikidata
GwladBaner Gwlad y Basg Gwlad y Basg
Baner Sbaen Sbaen
Arwynebedd8.6 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr10 ±1 metr Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaAjangiz, Arratzu, Errigoiti, Forua, Kortezubi, Muxika Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau43.3169°N 2.6767°W Edit this on Wikidata
Cod post48300 Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
maer Guernica y Lumo Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethJosé María Gorroño Echebarrieta Edit this on Wikidata
Map

Mae Gernika o bwysigrwydd mawr yn hanes Gwlad y Basg, oherwydd y cyfarfodydd a gynhelid dan dderwen Gernika, a elwid y Gernikako Arbola. Daeth y cyfarfodydd hyn yn symbol o hawliau traddodiadol Gwlad y Basg. Ar 26 Ebrill, 1937, bomiwyd Gernika gan awyrennau Almaenig oedd yn ymladd dros Fransisco Franco yn Rhyfel Cartref Sbaen. Dyma oedd un o ymosodiadau cyntaf Luftwaffe yr Almaen Natsiaidd. Disgrifiwyd yr ymosodiad gan Winston Churchill fel "an experimental horror".[1] I gofio'r ymosodiad, codwyd Amgueddfa Heddwch yn y ddinas.

Ysbrydolodd hyn ddarlun enwog Pablo Picasso: Guernica (llun).

Sefydlwyd Gernika gan yr Iarll Tello ar 28 Ebrill 1366 ar groesffordd bwysig; y ffordd rhwng Bermeo a Durango ar y naill law a'r ffordd rhwng Bilbao ac Elantxobe ar y llall. Mae pwysigrwydd y lleoliad hefyd yn y ffaith ei fod ar lan afon ble angorai llongau ym mhorthladd Suso.

Cyfeiriadau

golygu
  1. Gwefan www.gernika-lumo.net; Archifwyd 2015-11-18 yn y Peiriant Wayback adalwyd 26 Ebrill 2015