John Humphreys Davies

Ysgolhaig a chasglwr llyfrau a llawysgrifau oedd John Humphreys Davies (15 Ebrill 1871 – 10 Awst 1926). Cysylltir ei enw â chasgliad Llawysgrifau Cwrtmawr. Maent yn rhan o gasgliad llawysgrifau Llyfrgell Genedlaethol Cymru, yn rhodd gan J. H. Davies.

John Humphreys Davies
Ganwyd	15 Ebrill 1871  Llangeitho
Bu farw	10 Awst 1926
Man preswyl	Cwrt Mawr
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Coleg Lincoln, Rhydychen Prifysgol Aberystwyth
Galwedigaeth	llyfryddiaethwr, person dysgedig, bargyfreithiwr
Swydd	llywydd corfforaeth
Tad	Robert Joseph Davies
Mam	Frances Davies

Ganed J. H. Davies yn y Cwrt Mawr ger Llangeitho, Ceredigion yn 1871. Cafodd ei addysg yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth a Choleg Lincoln, Rhydychen. Fe'i penodwyd yn Gofrestrydd y coleg yn Aberystwyth yn 1905 a daeth yn brifathro yno yn 1919.

Roedd ei gyfeillion yn cynnwys Owen M. Edwards a T. E. Ellis.

Fel ysgolhaig gyda diddordeb eang yn llenyddiaeth a hanes Cymru, ymddiddorai yn llenyddiaeth a hanes y 18g, ac yn enwedig yng ngwaith Morrisiaid Môn a Goronwy Owen a chyhoeddodd sawl llyfr yn cynnwys golygiadau o gasgliadau o lythyrau'r Morrisiaid a Goronwy Owen.

Casglodd lyfrgell arbennig o lyfrau a llawysgrifau Cymraeg a Chymreig yn ei gartref yn y Cwrt Mawr. Mae'r casgliad, a adwaenir fel Llawysgrifau Cwrtmawr, yn cynnwys 1,549 cyfrol amrywiol sy'n dyddio o ddiwedd yr Oesoedd Canol hyd y 18g. Testunau llenyddiaeth Gymraeg yw prif gynnwys y llawysgrifau, ond ceir sawl dogfen hanesyddol hefyd. Cafodd ei gyflwyno gan J. H. Davies yn rhodd i Lyfrgell Genedlaethol Cymru.

Llyfryddiaeth

Gwaith J. H. Davies

• Rhai o Hen Ddewiniaid Cymru (1901)
• A Bibliography of Welsh Ballads (1909-11)
• (gol.), The Morris Letters (2 gyfrol, 1907, 1909)
• (gol.), The Letters of Goronwy Owen (1924)

Cofiant

Ceir cofiant iddo gan T. I. Ellis (1963)