Jehuda Halevi

Bardd ac athronydd Iddewig o Sbaen oedd Jehuda Halevi (1075–1141), a aned yn ninas Toledo, Sbaen. Roedd hefyd yn feddyg blaenllaw yn ei ddydd.

Jehuda Halevi
Ganwyd	c. 1075  Tudela
Bu farw	c. 1141  Jeriwsalem
Galwedigaeth	bardd, diwinydd, athronydd, meddyg, llenor, rabi
Adnabyddus am	Kuzari

Arweiniodd ei brofiad o wrth-Semitiaeth tra'n byw yn ninas Cordova iddo ddechrau hyrwyddo a dathlu goruchafiaeth Iddewiaeth fel cred a dysgeidiaeth dros athroniaeth Aristotlys (conglfaen athroniaeth Gorllewin Ewrop yn yr Oesoedd Canol). Ymosodai ar Gristnogaeth ei hun, ac Islam yn ogystal, mewn cyfres o weithiau llenyddol, yn rhyddiaith a barddoniaeth cain.

Anogai a hyrwyddai weledigaeth o'r Iddewon a gwlad Israel sy'n ymylu ar fod yn hiliol ond mae ei waith wedi bod yn ddylanwad mawr ar Seioniaeth yr 20g a dechrau'r ganrif hon.

Yn eirionig ddigon, ysgrifennodd ei waith pwysicaf yn Arabeg, sef Llyfr y Khazars, sy'n fath o apologia dros yr Iddewon a'u crefydd.

Ymhlith ei weithiau eraill mae'r casgliad o gerddi a elwir Diwan (enw confensiynol am flodeugerdd) sy'n cynnwys y gerdd Zionide ("Awdl i Seioniaeth"), un o gerddi Hebraeg mwyaf poblogaidd yr Oesoedd Canol.

Dywedir iddo farw yn yr Aifft ar ei ffordd i Jeriwsalem.