James Kitchener Davies

bardd, dramodydd a chenedlaetholwr
(Ailgyfeiriad o Kitchener Davies)

Bardd a dramodydd yn y Gymraeg oedd James Kitchener Davies neu Kitchener Davies (16 Mehefin 190225 Awst 1952), a aned ger Cors Caron, Ceredigion. Ei ferch yw'r awdures Manon Rhys.

James Kitchener Davies
Ganwyd6 Mehefin 1902 Edit this on Wikidata
Sir Aberteifi Edit this on Wikidata
Bu farw25 Awst 1952 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethbardd Edit this on Wikidata

Gyrfa golygu

Cafodd ei addysg yn Nhregaron a Choleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, cyn symud i dreulio gweddill ei oes yn Y Rhondda. Roedd yn aelod selog o Blaid Cymru yn y cwm ac yn gyfaill i'r llenor Rhydwen Williams.

Gwaith llenyddol golygu

Seilir enw Kitchener Davies fel dramodydd ar ddwy ddrama arbennig, sef Cwm Glo a Meini Gwagedd.[1] Mae ei bryddest Sŵn y Gwynt sy'n Chwythu, a ddarlledwyd gan y bardd ar ei wely angau, yn cael ei chydnabod yn gyffredinol fel un o'r cerddi grymusaf yn llenyddiaeth Gymraeg yr 20g.

Llyfryddiaeth golygu

  • J. Kitchener Davies, ‘Cenedlaetholdeb Cymru a Chomiwnyddiaeth’, Heddiw, cyfrol 2, rhif 3 (Ebrill 1937), tt. 84–90.
  • J. Kitchener Davies, Cwm Glo (Lerpwl, 1935).
  • J. Kitchener Davies, ‘Drama Fawr Gymraeg’, Ford Gron, cyfrol 4, rhif 8 (Mehefin 1934), tt. 176 a 192.
  • J. Kitchener Davies, ‘Yr Eisteddfod a’r Ddrama’, Heddiw, cyfrol 5, rhif 4 (Awst 1939), tt. 170–179.
  • J. Kitchener Davies, (gol.) Mair I. Davies, Gwaith Kitchener Davies (Llandysul, 1980).
  • Jack Jones (trosiad i’r Gymraeg), J. Kitchener Davies, Hen Wlad Fy Nhadau (Caerdydd, 2002).
  • J. Kitchener Davies, ‘Lle Cymru yng Nghynllwynion Lloegr’, Heddiw, cyfrol 1, rhif 3 (Hydref 1936), tt. 90–92.
  • J. Kitchener Davies, Meini Gwagedd (Caerdydd, 1944).
  • J. Kitchener Davies, Susanna (Dinbych, 1938).
  • J. Kitchener Davies, Sŵn y Gwynt sy’n Chwythu (Dinbych, 1953).[2]
  • J. Kitchener Davies, ‘Adfyw’, Y Cardi, rhif 3 (Awst 1968), tt. 14–18.
  • James Kitchener Davies: Detholiad o'i Waith (gol. Manon Rhys ar y cyd ag M. Wynn Thomas) 2002

Astudiaethau golygu

 
Cofiant Saesneg; Gwasg Prifysgol Cymru; 2002
  • Manon Rhys, ‘Atgyfodi Cwm Glo, Kitchener Davies’, Cwm Rhondda (Cyfres y Cymoedd), (Llandysul, 1995), tt. 276–300.
  • M. Wynn Thomas, ‘Yr Awdur yn Destun’, Traethodydd, cyfrol 160 (2005), tt. 77–94.
  • Manon Rhys, ‘Coffáu Kitch’, Taliesin, cyfrol 116 (Eisteddfod 2002), tt. 38–47.
  • Alan Llwyd, ‘Cofio “Cwm Glo”, Cofio Kitch’, Barddas, rhif 270 (Rhagfyr/Ionawr, 2002/2003), tt. 6–11.
  • Siôn Aled, ‘James Kitchener Davies’, yn (gol.) Robert Rhys, Y Patrwm Amryliw (Cyfrol 1), tt. 165–172.
  • M. Wynn Thomas, James Kitchener Davies (Caerdydd, 2002).
  • M. Wynn Thomas, ‘Keeping Rhondda for Wales: the case of J. Kitchener Davies’, Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas Y Cymmrodorion/Transactions of the Honourable Society of Cymmrodorion (1999), Cyfrol 6 (Llundain, 1999), tt. 119–134.
  • Kathryn Jenkins, ‘“O Lwynypïod i Lwynypia”: hunangofiant James Kitchener Davies’, yn (gol.) J. E. Caerwyn Williams, Ysgrifau Beirniadol, XIX (Dinbych, 1993), tt. 310–22.
  • Ioan M. Williams, Llên y Llenor: Kitchener Davies (Caernarfon, 1984).
  • A. O. Chater, ‘Perthi’r Llain’, Naturiaethwr, 14 (Gorffennaf 1985), tt. 2–15.
  • Rhian Reynolds, ‘Poetry for the Air’, Welsh Writing in English, 7 (2001–2002), tt. 78–105.
  • Gwen Angharad Jones, ‘Rhydypandy a Thonypandy’, Barn, rhif 477, (Hydref 2002), tt. 39–41.
  • Wynne Samuel, ‘Kitchener Davies ar y bocs sebon’, Y Ddraig Goch (Hydref/Tachwedd 1980), t. 7.
  • Rhydwen Williams, ‘Y Ffynhonnau’, yn Rhondda Poems (Llanydybïe, 1987), tt. 34–45.
  • Gwenallt, ‘Cwm Rhondda’, yn Y Coed (Landysul, 1969), t. 24.
  • Saunders Lewis, ‘Pryddest Kitchener Davies’, Baner ac Amerau Cymru (21 Hydref, 1953), t. 7.

Cyfeiriadau golygu

  1. Davies, J. Kitchener (1944). Meini Gwagedd . Caerdydd: Seiri Drama.
  2. Davies, James Kitchener (1953). Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu. Dinbych: Gwasg Gee.
  Mae'r erthygl hon yn cynnwys testun o'r cofnod J. Kitchener Davies ar yr Esboniadur, adnodd addysgiadol agored gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol. Mae gan y cofnod penodol hwnnw'r drwydded agored CC BY-SA 4.0; gweler testun y drwydded am delerau ail-ddefnyddio'r gwaith.