Llannerch (cwmwd)

cwmwd

Cwmwd canoloesol yng nghantref Dyffryn Clwyd, gogledd-ddwyrain Cymru, oedd Llannerch, gydag arwynebedd o tua 9,000 erw (14 millt sg.; 3,600 hectar). Gyda Colion a Dogfeiling, roedd yn un o dri chwmwd y cantref hwnnw. Gorweddai Llannerch yn ne-ddwyrain Dyffryn Clwyd, oddeutu'r pentrefi Llanfair Dyffryn Clwyd a Llanelidan. Ffiniai â Dogfeiling a Colion i'r gorllewin, o fewn yr un cantref, darn o Edeirnion i'r de, ac Iâl i'r dwyrain.

Llannerch (cwmwd)
Mathcwmwd Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
GwladBaner Cymru Cymru
Yn ffinio gydaColion, Dogfeiling Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau53.0719°N 3.327°W Edit this on Wikidata
Map
PerchnogaethEsgobaeth Bangor Edit this on Wikidata
Erthygl am y cwmwd yn Nyffryn Clwyd yw hon. Am y cwmwd ym Mhowys, gweler Llannerch Hudol. Gweler hefyd Llannerch.

Roedd yn gwmwd coediog ar lethrau Bryniau Clwyd, gan ddisgyn oddi yno i lawr y dyffryn ar ben uchaf Dyffryn Clwyd ei hun, lle ceid y tir y amaethyddol gorau.

Ar ôl goresgyniad Tywysogaeth Cymru yn 1282-83, aeth Llannerch, fel gweddill y cantref, yn rhan o arglwyddiaeth Rhuthun. Ceir manylion am y cwmwd yn y 'stent' (arolwg ar gyfer y Goron) o'r arglwyddiaeth yn 1324, sy'n cynnig deunydd gwerthfawr i'r hanesydd am fywyd pobl gyffredin yn y cyfnod hwnnw.

Aeth y cwmwd yn rhan o'r Sir Ddinbych newydd yn 1536. Gorwedd o hyd yn y sir honno, er nad ydyw'n uned o unrhyw fath heddiw.

Gweler hefyd

golygu
     Eginyn erthygl sydd uchod am hanes Cymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
  Eginyn erthygl sydd uchod am Sir Ddinbych. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato