Llychlys tywyll

rhywogaeth o fyd planhigion: un o lysiau’r afu
Llychlys tywyll
Marchesinia mackaii

Statws cadwraeth
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Rhaniad: Marchantiophyta
Dosbarth: Jungermanniopsida
Urdd: Porellales
Teulu: Lejeuneaceae
Genws: Marchesinia
Rhywogaeth: M. mackaii
Enw deuenwol
Marchesinia mackaii

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Llychlys tywyll (enw gwyddonol: Marchesinia mackaii; enw Saesneg: MacKay's pouncewort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Porellales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru a ledled y byd.

Mae M. mackaii yn tyfu mewn cytrefi o egin gwastad tebyg i bryfaid genwair, sy'n gorchuddio creigiau. Ceir coesynnau sydd fel arfer yn ddu ac maent hyd at 5 cm o hyd a 4 mm o led. Mae'r dail yn grwn.

Llysiau'r afu

golygu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[1] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

Lledaeniad yng Nghymru

golygu

Llysiau'r afu anghyffredin Marchesinia mackaii (MacKay's Pouncewort). Dim ond ar greigiau calchaidd cysgodol, gyda dosbarthiad gorllewinol cryf, fel a welir yma ym Mhen Dinas [2]. Am weddill y llychlys, ewch yma[3]


  Safonwyd yr enw Llychlys tywyll gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.

Cyfeiriadau

golygu
  1. Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.
  2. tudalen Wendy McCsrthy, Facebook
  3. https://www.llennatur.cymru/Y-Bywiadur#llychlys