Myfanwy Howell

actores

Roedd Myfanwy Howell (1 Medi 190314 Tachwedd 1988)[1] yn ddarlledwraig o Gymraes ar radio a theledu, a fu'n adnabyddus fel cyflwynydd y rhaglen deledu cylchgrawn cynnar Amser Te yn y 1950au.

Myfanwy Howell
GanwydAnnie Myfanwy Roberts Edit this on Wikidata
1 Medi 1903 Edit this on Wikidata
Llangefni Edit this on Wikidata
Bu farw14 Tachwedd 1988 Edit this on Wikidata
Casnewydd Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethcyflwynydd teledu, athro, cyflwynydd radio Edit this on Wikidata

Bywyd cynnar golygu

Ganwyd Annie Myfanwy Roberts yn ferch i Elizabeth a Robert Henry Roberts yn Llangefni, Ynys Môn. Roedd ganddi frawd iau, Gwilym Henry Spooner[2] Roedd hi'n perthyn i fam y bardd Denise Levertov, Beatrice Spooner-Jones Levertoff.[3][4] Bu'n gweithio fel athrawes gwyddoniaeth cyn yr Ail Ryfel Byd. Roedd y gwyddonydd John Charnley yn cofio adnabod Myfanwy Howell a'i brawd ar Ynys Môn pan symudodd i'r ynys yn ei arddegau fel faciwî yn ystod yr Ail Ryfel Byd.[5]

Gyrfa golygu

Darlledu golygu

Yn gynnar yn y 1940au, yn ystod yr Ail Ryfel Byd, roedd Howell yn darlledu ar y radio gyda Gwasanaeth Cartref y BBC, gan gyfrannu cynnwys Cymraeg ar ddeiet a chynnwys ar gyfer plant ysgol.[6][7][8]

Yn y 1950au roedd Howell yn gynorthwyydd rhaglenni ar gyfer cynyrchiadau radio a theledu cynnar ym Mangor,[9][10] gan gynnwys Noson Lawen.[11] Yn 1952 a 1954 cyflwynodd yr "adroddiad siopa" ar raglen radio y BBC Woman's Hour.[12][13] Yn 1952, rhoddodd rysáit ar gyfer cacennau Aberffraw (math o deisen grin sy'n gysylltiedig ag Ynys Môn) ar Welsh Diary ar Wasanaeth Tramor Cyffredinol y BBC, pan ofynnodd siaradwyr Cymraeg dramor am ryseitiau ar y rhaglen.[14] Ym 1954, cynhaliodd rifyn arbennig ar thema Cymreig o raglen deledu’r BBC Leisure and Pleasure.[15] Ymddangosodd mewn cyfres wythnosol ar brawf yn 1958, Awyr Iach gyda Ron Saunders.[16]

Daeth Howell yn adnabyddus iawn fel cyflwynydd ar raglen TWW Amser Te, rhaglen Cymraeg hirhoedlog y rhwydwaith ar gyfer menywod[17] a ddarlledwyd yn y prynhawn, gan ddechrau yn 1958.[16] Roedd y sioe gylchgrawn yn cynnwys ryseitiau, cyfweliadau, cystadlaethau, gwesteion cerdd,[18] segmentau byw ac ar ffilm. Daeth Howell yn boblogaidd gyda'i chynulleidfa drwy ei arddull gartrefol o gyflwyno.[19] Roedd adran pobi’r rhaglen mor boblogaidd fel y cyhoeddwyd llyfr coginio Tea Time Recipes, yn cynnwys ryseitiau a gafodd sylw ar y sioe ym 1962,[20] a dilyniant iddo, Tea Time Round the World.[21]

Gweithgareddau eraill golygu

Roedd Howell hefyd yn ynad heddwch.[2] Yn 1949 daeth yn gadeirydd cyntaf Pwyllgor Siroedd Cymru yn Sefydliad y Merched.[22] Yn 1954 cymerodd ran yn seremonïau agoriadol yr Eisteddfod Genedlaethol, ar ran Sefydliad y Merched.[23]

Bywyd personol golygu

Priododd Illtyd Howell yn 1929. Roeddent yn byw yng Nghasnewydd, Gwent.[3] Mae rhai o'u llythyrau ym Mhapurau Denise Levertov ym Mhrifysgol Stanford.[24]

Cyfeiriadau golygu

  1. Annie Myfanwy Howell in the England & Wales, Civil Registration Death Index, 1916-2007
  2. 2.0 2.1 "Myfanwy Howell – Teledu yng ngwlad y gân ⁄ Television in the land of song ⁄ cyflwyniad Transdiffusion presentation". Teledu yng ngwlad y gân ⁄ Television in the land of song ⁄ cyflwyniad Transdiffusion presentation. Cyrchwyd 2020-03-07.
  3. 3.0 3.1 Levertov, Denise (1981). Light Up the Cave (yn Saesneg). New Directions Publishing. t. 238. ISBN 978-0-8112-0813-0.
  4. Hallisey, Joan F. (Winter 1982). "Denise Levertov's "Illustrious Ancestors": The Hassidic Influence". MELUS 9 (4): 5–11. doi:10.2307/467606. JSTOR 467606.
  5. Thomas Lean (2010). "National Life Stories: An Oral History of British Science: Sir John Charnley" Archifwyd 2023-03-29 yn y Peiriant Wayback. The British Library. page 49.
  6. "BBC Home Service Basic". BBC Genome. 18 July 1940. Cyrchwyd 2020-03-08.
  7. "Awr Y Plant". The Radio Times (yn Saesneg) (931). 1941-08-01. t. 14. ISSN 0033-8060. Cyrchwyd 2020-03-08.
  8. "BBC Home Service Basic". BBC Genome. 27 April 1942. Cyrchwyd 2020-03-08.
  9. "Atgofion BBC Bangor // BBC Bangor Memories". BBC Cymru Fyw. 2015-03-27. Cyrchwyd 2020-03-07.
  10. Dyddiau cynnar ym Mangor: ar achlysur dathlu Jiwbili Arian y B.B.C. yng Nghymru cyflwynir detholiad o rai o'r rhaglenni cyntaf a ddarlledwyd o Fangor. B.B.C. 1948.
  11. Howell, Myfanwy. "A Merry Evening in Wales" BBC Yearbook 1949. pp. 40-42.
  12. "Light Programme". BBC Genome. 9 October 1952. Cyrchwyd 2020-03-08.
  13. "Woman's Hour". The Radio Times (yn Saesneg) (1618). 1954-11-12. t. 37. ISSN 0033-8060. Cyrchwyd 2020-03-08.
  14. "To Welshmen in their Exile". The Evening Advocate. 4 August 1952. t. 2. Cyrchwyd 7 March 2020 – drwy Trove.
  15. "Invalid Handicraft". The Braidwood Dispatch and Mining Journal. 1 October 1954. t. 1. Cyrchwyd 7 March 2020 – drwy Trove.
  16. 16.0 16.1 "TWW Television Wales and West". Dinosaur Discs. Cyrchwyd 2020-03-07.
  17. Crozier, Mary (1960-10-12). "Servants of Two Tongues". The Guardian. t. 7. Cyrchwyd 2020-03-08 – drwy Newspapers.com.
  18. "Hogiau Bryngwran". Discogs (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-03-08.
  19. Medhurst, Jamie (2015-02-20). A History of Independent Television in Wales (yn Saesneg). University of Wales Press. ISBN 978-1-78316-405-9.
  20. Howell, Myfanwy (1962). Television Weekly presents Tea Time Recipes: As shown on TWW's Amser Te (arg. 2nd). Hereford: Television Weekly. OL 23992643M.
  21. "Tea Time Round The World by Myfanwy Howell". AbeBooks (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-03-08.
  22. "Powys Montgomery Panel". Casgliad y Werin Cymru. Cyrchwyd 2020-03-08.
  23. "Record Attendance at First Day of National Eisteddfod". The Guardian. 1954-08-03. t. 3. Cyrchwyd 2020-03-08 – drwy Newspapers.com.
  24. "Guide to the Denise Levertov Papers". Online Archive of California. Cyrchwyd 2020-03-08.