Dychanwr, newyddiadurwr, ac awdur gwleidyddol Americanaidd oedd Patrick Jake O'Rourke (14 Tachwedd 194715 Chwefror 2022).

P. J. O'Rourke
P. J. O'Rourke yn 2007.
Ganwyd14 Tachwedd 1947 Edit this on Wikidata
Toledo, Ohio Edit this on Wikidata
Bu farw15 Chwefror 2022 Edit this on Wikidata
Sharon, New Hampshire Edit this on Wikidata
DinasyddiaethUnol Daleithiau America Edit this on Wikidata
Alma mater
Galwedigaethnewyddiadurwr, ysgrifennwr, dychanwr Edit this on Wikidata
Gwefanhttp://www.pjorourke.com Edit this on Wikidata

Yn ystod ei yrfa, bu'n brif olygydd y National Lampoon, prif gylchgrawn hiwmor yr Unol Daleithiau yn y 1970au, ac yn gyfrannwr rheolaidd i Rolling Stone. Ysgrifennodd hefyd ar gyfer llu o gyhoeddiadau eraill, gan gynnwys The Atlantic Monthly, The American Spectator, a The Weekly Standard. Cyhoeddwyd rhyw ugain o gyfrolau o'i ysgrifau, erthyglau, a chroniclau ar grwydr.

Yn ei ieuenctid bu'n rhan o wrthddiwylliant y 1960au, ac yn fuan trodd at wleidyddiaeth yr adain dde. Pwysleisiai unigolyddiaeth yn ei ysgrifau, a byddai'n cael ei ystyried yn un o ladmeryddion y tueddiad rhyddewyllysiol yn y Blaid Weriniaethol. Bu'n aelod o'r Cato Institute, melin drafod ryddewyllysiol.

Bywyd cynnar ac addysg golygu

Ganed Patrick Jake O'Rourke ar 14 Tachwedd 1947 yn Toledo, Ohio, i deulu o dras Wyddelig a fu'n bleidiol i'r Gweriniaethwyr.[1] Gwerthwr ceir oedd ei dad, Clifford Bronson O'Rourke, a gweinyddwraig mewn ysgol oedd ei fam, Delphine Loy. Derbyniodd ei radd baglor yn y celfyddydau, â Saesneg yn brif bwnc, o Brifysgol Miami yn Oxford, Ohio, ym 1969 a gradd meistr mewn Saesneg o Brifysgol Johns Hopkins yn Baltimore, Maryland, ym 1970.[2]

Bu blynyddoedd O'Rourke yn y brifysgol yn cyd-daro ag anterth gwrthddiwylliant y 1960au, protestiadau yn erbyn Rhyfel Fietnam, a mudiad y hipis. Fel myfyriwr fe gafodd ei swyno gan radicaliaeth y cyfnod, a bu'n hoff iawn o ysmygu mariwana. Tra'n astudio yn Johns Hopkins, ymunodd â chylchgrawn cyfrin yn Baltimore o'r enw Harry a oedd yn canolbwyntio ar gerddoriaeth roc a rôl a gwleidyddiaeth Farcsaidd. Amheuai ei gydfyfyrwyr ef o beidio â llwyr ymroddi i'r adain chwith, ac wedi iddo raddio fe drodd tuag at safbwyntiau ceidwadol, er iddo gadw ei synnwyr digrifwch amharchus a digywilydd. Yn y cyfnod hwn cyfrannodd at "wrth-gyhoeddiadau" eraill, yn eu plith y llyfr comics The Rip Off Review of Western Culture (1972) a'r papur newydd cyfrin New York Ace (1971–72).

Newyddiaduraeth golygu

Wedi iddo adael y brifysgol, ymsefydlodd O'Rourke yn Efrog Newydd ym 1971 gyda'r nod o ennill ei damaid trwy ysgrifennu barddoniaeth a nofelau arbrofol.[3] Cyhoeddodd ddwy gyfrol o gerddi: y llyfryn pedwarplyg Nancy Adler Poems ym 1970 ac Our Friend the Vowel ym 1975. Gweithiodd i bapur newydd cyfrin arall, The East Village Other (EVO), cyn iddo ymuno â'r National Lampoon, a sefydlwyd ym 1970 ar sail The Harvard Lampoon, cylchgrawn hiwmor myfyrwyr Prifysgol Harvard. Gweithiodd yn olygydd gweithredol a rheolwr golygyddol y Lampoon o 1973 i 1977, a fe'i penodwyd yn brif olygydd o 1978 i 1981.[2][4]

Aeth O'Rourke yn newyddiadurwr ar liwt ei hun ym 1981. Cyfrannai yn rheolaidd at Rolling Stone, un o brif gylchgronau diwylliannol a gwleidyddol yr Unol Daleithiau, yn bennaf fel gohebydd tramor. Ysgrifennodd adroddiadau o sawl rhyfel, gan gynnwys chwyldro'r Sandinistas yn Nicaragwa, Rhyfel Cartref Libanus, ac Intifada Cyntaf Palesteina.

Teledu, ffilm a radio golygu

Cyd-weithiodd O'Rourke gyda Dennis Blair, Rodney Dangerfield, a Michael Endler ar sgript y ffilm gomedi Easy Money (1983).[2]

Yn y 1990au ymddangosodd mewn cyfres o hysbysebion yn y Deyrnas Unedig ar gyfer British Airways.[1]

Bywyd personol golygu

Priododd P. J. O'Rourke ag Amy Lumet, merch y cyfarwyddwr ffilm Sidney Lumet, ym 1990; cawsant ysgariad ym 1993. Priododd â Tina Mallon ym 1995, a chawsant ddwy ferch ac un mab.[1]

Cafodd ddiagnosis o ganser y rectwm yn 2008. Derbyniodd driniaeth drwy radiotherapi a chemotherapi. Bu farw P. J. O'Rourke ar 15 Chwefror 2022 yn ei gartref yn Sharon, New Hampshire, yn 74 oed, o ganser yr ysgyfaint.

Llyfryddiaeth golygu

  • Nancy Adler Poems (Llundain: Writers Forum, 1970).
  • Our Friend the Vowel (Efrog Newydd: Stone House, 1975).
  • Modern Manners: An Etiquette Book for Rude People (Efrog Newydd: Dell, 1983).
  • Republican Party Reptile: Essays and Outrages (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 1987).
  • The Bachelor's Home Companion: A Practical Guide to Keeping House like a Pig (Efrog Newydd: Pocket Books, 1987).
  • Holidays in Hell (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 1988).
  • Parliament of Whores: A Lone Humorist Attempts to Explain the Entire U.S. Government (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 1991).
  • Give War a Chance: Eyewitness Accounts of Mankind's Struggle against Tyranny, Injustice, and Alcohol-free Beer (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 1992).
  • Everybody Had His Own Gringo: The CIA and the Contras (Washington, D.C.: Brassey's, 1992).
  • All the Trouble in the World: The Lighter Side of Overpopulation, Famine, Ecological Disaster, Ethnic Hatred, Plague, and Poverty (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 1994).
  • Age and Guile Beat Youth, Innocence, and a Bad Haircut: Twenty-five Years of P. J. O'Rourke (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 1995).
  • The American Spectator Enemies List: A Vigilant Journalist's Plea for a Renewed Red Scare (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 1996).
  • Eat the Rich: A Treatise on Economics (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 1998).
  • The CEO of the Sofa (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 2001).
  • Peace Kills: America's Fun New Imperialism (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 2004).
  • On the Wealth of Nations: Books That Changed the World (Llundain: Allen & Unwin, 2007)
  • Driving Like Crazy (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 2009).
  • Don't Vote! It Just Encourages the Bastards (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 2010).
  • Holidays in Heck (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 2011).
  • The Baby Boom: How It Got That Way And It Wasn't My Fault And I'll Never Do It Again (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 2014).
  • Thrown Under the Omnibus: A Reader (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 2015).
  • How the Hell Did This Happen? The Election of 2016 (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 2017).
  • None of My Business: P. J. Explains Money, Banking, Debt, Equity, Assets, Liabilities, and Why He's Not Rich and Neither Are You (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 2018).
  • A Cry from the Far Middle: Dispatches from a Divided Land (Efrog Newydd: Atlantic Monthly Press, 2020).
Golygydd a chyfrannwr
  • The 1964 High School Yearbook Parody (Boston: National Lampoon, 1974). Cyd-olygydd gyda Doug Kenney.
  • Sunday Newspaper Parody (Boston: National Lampoon, 1978). Cyd-olygydd gyda John Hughes.
  • Very Seventies: A Cultural History of the 1970s, from the Pages of Crawdaddy (Efrog Newydd: Simon & Schuster, 1995). Cyd-olygydd gyda Peter Knobler a Greg Mitchell.

Cyfeiriadau golygu

  1. 1.0 1.1 1.2 (Saesneg) "PJ O’Rourke, maverick conservative satirist who rode the wave of Gonzo journalism to skewer the Left and hold the Right to account – obituary", The Daily Telegraph (16 Chwefror 2022). Archifwyd o'r dudalen we wreiddiol drwy gyfrwng archive.today ar 16 Chwefror 2022.
  2. 2.0 2.1 2.2 (Saesneg) "O'Rourke, P. J. 1947–", Contemporary Authors. Adalwyd ar wefan Encyclopedia.com ar 19 Chwefror 2022.
  3. (Saesneg) Eric Longley, "O'Rourke, P. J. (1947—)" yn St. James Encyclopedia of Popular Culture. Adalwyd ar wefan Encyclopedia.com ar 19 Chwefror 2022.
  4. (Saesneg) "O'Rourke, P. J.", Writers Directory 2005. Adalwyd ar wefan Encyclopedia.com ar 19 Chwefror 2022.
 
Wikiquote
Mae gan Wiciddyfynu gasgliad o ddyfyniadau sy'n berthnasol i: