Palaeontoleg Cymru
Dyma grynhoad o ymchwil palaeontoleg Cymru.
Cyfnod Cambriaiaidd
golygu- Genws o drilobitau yw Anebolithus a ddarganfuwyd ym Mryn Gilwern, Powys, Cymru. Roedd Anebolithus, fel trinwclidau eraill, yn ddall.[1]
- Genws o drilobit yn yr urdd Agnostida yw Homagnostus, a fodolai yng ngogledd Cymru. Cafodd ei ddisgrifio gan Howell yn 1935. Yn wreiddiol, ystyriwyd bod y genws yn Agnostus pisiformis var. obesus (Belt, 1867).[2]
Cyfnod Ordofigaidd
golygu- Genws o drilobitau o ddiwedd Ordofigaidd Cymru yw Lloydolithus.[3]
Ffosil Ogygiocarella debuchii, Cymru. - Genws o drilobitau asaphid yw Ogygiocarella Brongniart, 1822,[4]. Bodolodd yn ystod y Canol Ordofigaidd. [5][6]
Deinosoriaid triasig
golyguPantydraco
golygu
Genws o ddeinosor sauropodomorff gwaelodol oedd Pantydraco. Mae'r "Panty" yn cyfeirio at Pant-y-ffynnon, yn Nhresimwn yn Ne Cymru lle dargafuwyd y ffosil.[7]
Mae'r Pantydraco yn dod o gyfnod Triasig diweddwddar Cymru. Mae'n seiliedig ar sgerbwd rhannol ifanc, a dim ond un rhywogaeth o Bantydraco a gydnabyddir, sef Pantydraco caducus.[7]
Pendraig
golyguGenws o ddeinosor theropod coelophysoid o dde Cymru yw Pendraig, sy'n golygu "prif ddraig". Mae'n cynnwys un rhywogaeth, Pendraig milnerae, a enwyd ar ôl Angela Milner. Darganfuwyd y sbesimen yn chwarel Pant-y-Ffynnon. Tra'n fyw, byddai'r Pendraig wedi mesur un metr o hyd.[8][9][10]
Cymru Jwrasig
golyguPaceyodon
golyguGenws diflanedig o forganucodontan o ddyddodion Jwrasig Cynnar de Cymru yw Paceyodon . Mae Paceyodon yn hysbys o molariform ynysig sy'n sylweddol fwy nag unrhyw folariform morganucodontan a ddarganfuwyd eto. Fe'i casglwyd yn Chwarel y Pant, Bro Morgannwg. Cafodd ei henwi gyntaf gan William A. Clemens yn 2011 a'r math o rywogaeth yw Paceyodon davidi . [11]
Dracoraptor
golygu
Genws o ddeinosor coelophysoid yw Dracoraptor (sy'n golygu "lleidr ddraig") a oedd yn byw yn ystod cyfnod Hettangaidd y Cyfnod Jwrasig Cynnar yng Nghymru. Mae'n dyddio tua 201.3 ± 0.2 miliwn o flynyddoedd oed.[12][13]
Cafodd y ffosil ei ddarganfod am y tro cyntaf yn 2014 gan Rob a Nick Hanigan a Sam Davies yn Ffurfiant Blue Lias ar arfordir De Cymru. Daw'r enw genws Dracoraptor o Draco sy'n cyfeirio at y ddraig Gymreig, a "raptor" sy'n golygu lleidr. Enw'r rhywogaeth penodol yw Dracoraptor hanigani. Dyma'r deinosor Jwrasig hynaf y gwyddys amdano a dyma sgerbwd deinosor cyntaf o gyfnod Jwrasig Cymru.[12]
Gweler hefyd
golyguCyfeiriadau
golygu- ↑ Steve Parker (2007). The World Encyclopedia of Fossils & Fossil-Collecting. Lorenz Books. ISBN 978-0-7548-1574-7.
- ↑ Available Generic Names for Trilobites P.A. Jell and J.M. Adrain.
- ↑ Lloydolithus Archifwyd 2012-09-29 yn y Peiriant Wayback in the Paleobiology Database
- ↑ BRONGNIART, A. 1822. Les Trilobites. pp. 1–65, pls. 1–4 in Brongniart, A. & Desmarest A. G. Histoire Naturelle des Crustacés Fossiles. 154 pp., 11 pls. Paris.
- ↑ S. M. GON III. "Order Asaphida". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 6 January 2011.
- ↑ JELL, P. A.; ADRAIN, J. M. (30 August 2002). "Available Generic Names for Trilobites" (PDF). Memoirs of the Queensland Museum (Brisbane) 48 (2): 413, 466. ISSN 0079-8835. http://www.trilobites.info/generic_names_Jell&Adrain2003.pdf#page=83.
- ↑ 7.0 7.1 "Pantydraco caducus – Palaeocritti – a guide to prehistoric animals". Palaeocritti. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-04-08. Cyrchwyd 2013-10-23.
- ↑ "Pendraig milnerae, a new small-sized coelophysoid theropod from the Late Triassic of Wales". Royal Society Open Science 8 (10): Article ID 210915. 2021. Bibcode 2021RSOS....810915S. doi:10.1098/rsos.210915. PMC 8493203. PMID 34754500. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=8493203.
- ↑ Ashworth, James (October 6, 2021). "New species is oldest meat-eating dinosaur found in UK". Natural History Museum (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-10-06.
- ↑ Ashworth, Jonathan (October 5, 2021). "'Chief dragon' is UK's oldest meat-eating dinosaur". BBC. Cyrchwyd 2021-10-05.
- ↑ William A. Clemens (2011). "New morganucodontans from an Early Jurassic fissure filling in Wales (United Kingdom)". Palaeontology 54 (5): 1139–1156. doi:10.1111/j.1475-4983.2011.01094.x.
- ↑ 12.0 12.1 Martill, David (2016). "The Oldest Jurassic Dinosaur: A Basal Neotheropod from the Hettangian of Great Britain". PLOS ONE 11 (1): e0145713. Bibcode 2016PLoSO..1145713M. doi:10.1371/journal.pone.0145713. PMC 4720452. PMID 26789843. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=4720452.
- ↑ Hillebrandt; A.v; Krystyn; L; Kürschner; W.M; Bonis; N.R et al. (2013-09-01). "The Global Stratotype Sections and Point (GSSP) for the base of the Jurassic System at Kuhjoch (Karwendel Mountains, Northern Calcareous Alps, Tyrol, Austria)" (yn en). Episodes Journal of International Geoscience 36 (3): 162–198. doi:10.18814/epiiugs/2013/v36i3/001. https://www.episodes.org/journal/view.html?doi=10.18814/epiiugs/2013/v36i3/001.