Llydan y ffordd
| Plantago major | |
|---|---|
| |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Plantae |
| Ddim wedi'i restru: | Angiosbermau |
| Ddim wedi'i restru: | Ewdicotau |
| Ddim wedi'i restru: | Asteridau |
| Urdd: | Lamiales |
| Teulu: | Plantaginaceae |
| Genws: | Plantago |
| Rhywogaeth: | P. major |
| Enw deuenwol | |
| Plantago major Carl Linnaeus | |
Planhigyn blodeuol yw Llydan y ffordd sy'n enw gwrywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Plantaginaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Plantago major a'r enw Saesneg yw Greater plantain.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Llwynfaidydd mawr, Llwynhidydd, Cabaits y llawr, Dail llydan y ffordd, Dail llyriad, Henllydan y ffordd, Llydan y ffordd, Llyriad cynffon llygoden, Llyriad mwyaf. Mae'n frodorol o'rrhan fwyaf o Ewrop a gogledd a chanol Asia.[2][3]
Mae Plantago major yn un o'r planhigion rhinweddol (meddygol) mwyaf cyffredin yn y byd. Gellir rhoi pwltis o'r dail yn uniongyrchol ar glwyfau i arbed heintiau. Caiff hefyd ei ddefnyddio i'w roi ar bigidau, briwiau a mannau tost. Y cemegolyn gweithredol ynddo yw aucubin, allantoin a mucilage. Gellir yfed te o'r dail er mwyn gwella'r dolur rhydd. O'i fwyta, mae hefyd yn llawn maeth gan ei fod yn cynnwys caslsiwm a fitamin A, C a K. Gellir bwyta'r dail ifanc heb eu coginio a'r dail hyn mewn cawl.
Gweler hefyd
golygu- Y Bywiadur Gwefan Llên Natur
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Gerddi Kew; adalwyd 21 Ionawr 2015
- ↑ Natural History Museum: Plantago major Archifwyd 2008-02-11 yn y Peiriant Wayback
- ↑ Flora Europaea: Plantago major
