R. G. Berry

Gweinidog Annibynnol, awdur a dramodydd oedd Robert Griffith Berry (20 Mai 1869 – 16 Ionawr 1945). Ganed yn Llanrwst, Dyffryn Conwy. Ar ôl gorffen ysgol, enillodd ysgoloriaeth i Brifysgol Bangor, lle'r aeth i gwblhau hanner cyntaf ei radd BA cyn mynd ymlaen i Goleg Bala-Bangor. Wrth astudio, bu'n ysgrifennu (dim ond yn Saesneg ar y pryd) ar gyfer cylchgrawn myfyrwyr a bu'n olygydd ar y cylchgrawn am dymor. Dechreuodd ei weinidogaeth yn Bethlehem,, Gwaelod-y-garth ar 13 Rhagfyr 1896, a phriododd Hannah Watkins o Waelod-y-garth yn Awst 1903. Fe ddaeth Berry yn amlwg fel un o arloeswyr y ddrama Gymraeg, gyda dramâu megis Ar y Groesffordd (1914), Asgre Lân (1916), a'r Ddraenen Wen (1922). Bu'n adnabyddus hefyd am gyfansoddi dramâu byrion.

R. G. Berry
Ganwyd	20 Mai 1869  Llanrwst
Bu farw	16 Ionawr 1945
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Bangor
Galwedigaeth	gweinidog yr Efengyl, dramodydd

Llyfryddiaeth

• R. G. Berry, Ail-ddechrau (Gwynedd, 19––). Dim dyddiad. [Drama]
• R. G. Berry, Ar y Groesffordd (Caerdydd, 1914). [Drama]
• R. G. Berry, Asgre lân (Caerdydd, 1916). [Drama]
• R. G. Berry, Y Ddraenen Wen (Caerdydd, 1922). [Drama]
• R. G. Berry, Dwywaith yn Blentyn (Caerdydd, 1924). [Drama]
• R. G. Berry, Yr Hen Anian (Caerdydd, 1929). [Drama]
• R. G. Berry, Noson o Farrug (Caerdydd, 1915). [Drama]
• R. G. Berry, Y Llawr Dyrnu (Aberystwyth, 1930). [Stori Fer]
• R. G. Berry, ‘Foreword’, yn William Evans, Dreams come true (Pen-y-bont, 1916).
• R. G. Berry, ‘Y Ddrama Heddiw’, Tir Newydd, rhif 11 (Chwefror, 1938), tt. 5–8.
• R. G. Berry, Eun nozveziad reo gwenn Trosiad i'r Llydaweg gan Geraint Dyfnallt Owen ac Yann-Vari PerrotNoson o Farrug (Plougerne, 1928). [Drama]

Amdano

• ‘Llawr Dyrnu’, Y Brython (1 Tachwedd 1923), t. 7
• ‘Y Ddrama 1913–1936’, Barn, rhif 271 (Awst 1985), t. 295.
• Emyr Edwards, ‘Pontiwr rhwng dau gyfnod’, Barn, rhif 386 (Mawrth 1995), Atodiad Theatr, tt. 33–35.
• Huw Ethall, R. G. Berry (Abertawe, 1985).
• Don Llewellyn, ‘Y Parch. R. G. Berry (1869–1945) Capel Bethlehem, Gwaelod-y-garth, Pen-tyrch’, Y Casglwr, rhif 91 (Gaeaf 2007), 14–15.
• Fersiwn Llydaweg Noson o Farrug ar lein http://bibliotheque.idbe-bzh.org/document.php?id=eun-nozveziad-reo-gwenn-18682&l=fr Archifwyd 2020-08-20 yn y Peiriant Wayback

Cyfeiriadau

• Gwyddoniadur Cymru, tt. 74–75.
• Bywgraffiadur ar-lein y Llyfrgell Genedlaethol