René Goscinny
Awdur, golygydd a digrifwr Ffrengig oedd René Goscinny (14 Awst 1926 – 5 Tachwedd 1977), a oedd yn fwyaf enwog am ei waith yn llyfrau comig Astérix, a greodd ynghyd â'r darlunydd Albert Uderzo, ac am ei waith yn rhifynnau cynnar cyfres comig Lucky Luke gyda Morris.
| René Goscinny | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | René Goscinny  14 Awst 1926 5ed arrondissement, Paris |
| Bu farw | 5 Tachwedd 1977 o trawiad ar y galon 17fed arrondissement Paris |
| Dinasyddiaeth | Ffrainc |
| Galwedigaeth | golygydd, cyfarwyddwr ffilm, cartwnydd, cynhyrchydd ffilm, sgriptiwr, awdur plant, digrifwr, prif olygydd |
| Swydd | prif olygydd |
| Cyflogwr |
|
| Adnabyddus am | Asterix, Lucky Luke, Le Petit Nicolas |
| Tad | Stanislaus Goscinny |
| Mam | Anna Goscinny |
| Plant | Anne Goscinny |
| Gwobr/au | chevalier des Arts et des Lettres, Will Eisner Hall of Fame, Alphonse Allais Award, Marchog Urdd Teilyngdod Cenedlaethol, Adamson Awards |
Bywyd cynnar golygu
Ganwyd Goscinny ym Mharis yn 1926, i deulu Pwylaidd-Wcrainaidd o dras Iddewig;[1] Stanisław "Simkha" Gościnny oedd ei dad (mae'r cyfenw yn golygu croesawus yn Bwyleg), peiriannwr cemegol o Warsaw, Gwlad Pŵyl, ac Anna Bereśniak-Gościnna o Chodorków, pentref bychain yn ail weriniaeth Gwlad Pŵyl (Wcrain erbyn hyn), oedd ei fam. Ganwyd ei frawd hŷn, Claude, chwe mlynedd ynghynt; ar 10 Rhagfyr 1920. Roedd Stanisław ac Anna wedi cwfwr ym Mharis ac wedi priodi ym 1919. Symudodd y teulu Gościnny i Buenos Aires, Yr Ariannyn, dyflwydd wedi geni René, oherwydd fod Stanisław wedi cael swydd newydd fel peiriannwr cemegol yno. Fe wariodd blentyndod hapus yn Buenos Aires, ac fe astudiodd Ffrangeg yn yr ysgol yno. Roedd yn duedd i wneud i bawb chwerthin yn y dosbarth, mae'n debygol yr oedd hyn er mwyn cuddio ei swildod naturiol. Fe ddechreuodd ddarlunio'n gynnar, cafodd ei ysbrydoli wrth ddarllen y straeon wedi eu darlunio a oedd yn eu mwynhau.
Ym mis Rhagfyr 1943, ar ôl graddio o'r ysgol yn 17 oed, bu farw ei dad o hemorrhage ymenyddol, gan ei orfodi i ganfod swydd. Fe ddechreuodd ei swydd gyntaf blwyddyn yn ddiweddarach fel cynorthwydd cyfrifydd mewn ffatri adfer teiars, a phan wnaethpwyd ef yn ddi-waith y flwyddyn canlynol fe ddaeth yn is-ddarlunydd mewn asiantaeth hysbysebu.[2]
Fe adawodd Goscinny yr Ariannin ynghyd â'i fam, gan symud i Efrog Newydd yn 1945, i ymuno â'i ewythr, Boris, yno. Fe deithiodd i Ffrainc er mwyn osgoi gorfod gwasanaethu ym myddin yr Unol Daleithiau. Fe ymunodd â'r fyddin Ffrengig yn 1946. Gwasanaethodd yn Aubagne, ym mataliwn 141 y gwŷr traed Alpaidd. Fe ddyrchafwyd ef yn uwch-corporal, ac apwyntiwyd ef yn ddarlunydd y catrawd a darluniodd lluniau a phosteri ar gyfer y fyddin.
Bu farw Goscinny ym Mharis o drawiad i'r galon ar 5 Tachwedd 1977, yn 51 oed.
Ers 1996, cyflwynir Gwobr René Goscinny yn flynyddol yn ystod y Angoulême International Comics Festival yn Ffrainc er mwyn ysgogi cartwnyddion ifanc.
Teulu golygu
Priododd Goscinny a Gilberte Pollaro-Millo yn 1967. Ganwyd eu merch Anne Goscinny yn 1968, mae hi eisoes yn awdures.
Llyfryddiaeth golygu
| Cyfres | Blynyddoedd | Cylchgrawn | Albymau | Golygydd | Darlunydd |
|---|---|---|---|---|---|
| Lucky Luke | 1955 - 1977 | Spirou a Pilote | 38 | Dupuis and Dargaud | Morris |
| Modeste et Pompon | 1955 - 1958 | Tintin | 2 | Lombard | André Franquin |
| Prudence Petitpas | 1957 - 1959 | Tintin | Lombard | Maurice Maréchal | |
| Signor Spaghetti | 1957 - 1965 | Tintin | 15 | Lombard | Dino Attanasio |
| Oumpah-pah | 1958 - 1962 | Tintin | 3 | Lombard | Albert Uderzo |
| Strapontin | 1958 - 1964 | Tintin | 4 | Lombard | Berck |
| Astérix | 1959 - 1977 | Pilote | 24 | Dargaud | Albert Uderzo |
| Le Petit Nicolas | 1959 - 1965 | Pilote | 5 | Denoël | Sempé |
| Iznogoud | 1962 - 1977 | Record and Pilote | 14 | Dargaud | Jean Tabary |
| Les Dingodossiers | 1965 - 1967 | Pilote | 3 | Dargaud | Gotlib |
Gwobrau golygu
- 1974: Gwobrau Adamson ar gyfer yr arlunydd stribed comig rhyngwladol gorau, Sweden
- 2005: Sefydlwyd yn y Wal Enwogion Will Eisner fel dewis y beirniaid, Yr Unol Daleithiau
Yn ôl y wybodaeth sydd ar gael yn Index Translationum UNESCO, Goscinny yw'r 22il awdur i gael ei gyfieithu fwyaf, hyd Ebrill 2008, gyda 1,800 o gyfieithiadau o'i waith.[3] (Ond nid yw hyn yn cynnwys unrhyw o'i waith a grewyd dan ffugenwau.)
Ffynonellau golygu
- (Ffrangeg) Goscinny publications in Pilote, Spirou, French Tintin a Tintin Belgaidd BDoubliées
- (Ffrangeg) Albymau Goscinny Bedetheque
- ↑ (Ffrangeg) Uderzo, le dernier Gaulois. Le Nouvel Observateur.
- ↑ Lambiek Comiclopedia. René Goscinny.
- ↑ "Index Translationum top 50". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-02-28. Cyrchwyd 2008-10-17.
Dolenni allanol golygu
- (Ffrangeg) Gwefan swyddogol Goscinny
- Gwefan swyddogol Astérix
- Dupuis.com Archifwyd 2008-11-17 yn y Peiriant Wayback.
- Bywgraffiad Goscinny ar Asterix International! Archifwyd 2008-06-15 yn y Peiriant Wayback.
- Bywgraffiad Goscinny ar Lambiek Comiclopedia