Warsaw
Warsaw neu Warszawa (Pwyleg: Warszawa) yw prifddinas Gwlad Pwyl. Saif ar lan ddwyreiniol Afon Vistula, tua 370 km o arfordir y Môr Baltig a mynyddoedd y Carpatiau fel ei gilydd. Amcangyfrifir bod ganddi boblogaeth o tua 1,726,581 (2014).
 | |
 | |
| Math |
prifddinas, city with powiat rights, dinas, seat of government, dinas fawr, dinas â miliynau o drigolion  |
|---|---|
|
| |
| Poblogaeth |
1,764,615 |
| Sefydlwyd |
|
| Pennaeth llywodraeth |
Rafał Trzaskowski |
| Cylchfa amser |
UTC+01:00, UTC+2 |
| Gefeilldref/i |
Berlin, Den Haag, Taipei, Düsseldorf, Hamamatsu, Île-de-France, Toronto, Istanbul, Tel Aviv, Harbin, Moscfa, Kiev, Saint-Étienne, Chicago, Seoul, St Petersburg, Rio de Janeiro, Grozny, Vilnius, Hanoi, Fienna, Nursultan, Riga, Budapest, Oslo, Kharkiv, Zagreb, Saarbrücken, Sofia, Buenos Aires, Athen, Madrid, San Diego, Lviv, Solna Municipality |
| Daearyddiaeth | |
| Sir |
Masovian Voivodeship |
| Gwlad |
 Gwlad Pwyl |
| Arwynebedd |
517.24 ±0.001 km² |
| Uwch y môr |
103 ±1 metr |
| Gerllaw |
Afon Vistula |
| Yn ffinio gyda |
Sir Warsaw West, Sir Pruszków, Sir Piaseczno, Sir Otwock, Sir Mińsk, Sir Wołomin, Sir Legionowo |
| Cyfesurynnau |
52.22°N 21.03°E |
| Cod post |
00-000 |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth |
Maer Warsaw |
| Pennaeth y Llywodraeth |
Rafał Trzaskowski |
HanesGolygu
Erbyn dechrau'r Oesoedd Canol roedd casgliad o drigfeydd ar lan Afon Vistula wedi tyfu'n dref ac yna'n ddinas erbyn y 15g. Cyhoeddwyd Warsaw yn brifddinas y wlad yn 1611. Dioddefodd gyfnod dilewyrch ar ôl hynny ond erbyn y 18g roedd yn ddinas lewyrchus eto.
Cafodd ei meddiannu gan Rwsia yn 1794 ac yn ddiweddarach gan Ffrainc dan Napoleon, a Prwsia yn ogystal. Chwareodd ran bwysig yn yr ymgyrch dros annibyniaeth i Wlad Pwyl yn y 19g. Ar ôl cael ei meddiannu gan yr Almaenwyr yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf daeth yn brifddinas y wlad unwaith yn rhagor yn 1918 pan enillodd y wlad ei hannibyniaeth.
Dioddefodd y ddinas yn enbyd yn yr Ail Ryfel Byd pan y meddianwyd gan y Natsïaid. Un o agweddau gwaethaf y rhyfel yn Warsaw oedd creu'r ghetto i'r Iddewon gan y Natsïaid (1940). Gorfodwyd 400,000 o Iddewon i fynd i fyw yn Geto Warsaw. Dim ond tua 100,000 oedd wedi goroesi erbyn Chwefror 1943. Bu gwrthryfel ganddynt ar y strydoedd ond fe'u gorchfygwyd gan y Natsïaid a chafodd y goroeswyr i gyd eu rhoi i farwolaeth.
Ar ddiwedd y rhyfel roedd y ddinas wedi'i dinistiro'n llwyr bron. Aethpwyd ati yn y 1950au i atgyfodi'r hen ddinas ac ailgreu rhai o'r adeiladau hanesyddol a gollwyd. Mae'r ddinas wedi tyfu'n sylweddol ers hynny ac erbyn heddiw mae Warsaw yn ddinas fywiog ac yn ganolfan ddiwylliannol, masnachol a chyfathrebol y wlad.
Adeiladau a chofadeiladauGolygu
- Colofn Zygmunt
- Eglwys gadeiriol Sant Ioan
- Królikarnia
- Palas Czapski
- Palas Diwylliant
- Palas Krasiński
- Palas Wilanów
- Theatr Mawr
EnwogionGolygu
- Marie Curie (1867-1934), ffisegydd
- Samuel Goldwyn (c.1879-1974), cyfarwyddwr ffilm
- Jarosław Kaczyński (g. 1949), gwleidydd
Dolenni allanolGolygu
CyffredinolGolygu
- Warsaw ar Wikimapia
- Gwefan swyddogol dinas Warsaw
- Map o'r ddinas (Pwyleg)
- Panorama o ganol y ddinas
- Crafwyr awyr Warsaw
- Gwrthryfel Warsaw 1944
- Castell Brenhinol
- Palas Wilanów
OrielauGolygu
- Google Maps: Warsaw
- Golygfeydd
- 360° golygfeydd o ganol y ddinas
- Lluniau hanesyddol o Ghetto Warsaw yn 1943
Warsaw · Kraków · Łódź · Wrocław · Poznań · Gdańsk · Szczecin · Bydgoszcz · Lublin · Katowice · Białystok · Gdynia · Częstochowa · Radom · Sosnowiec · Toruń · Kielce · Gliwice · Rzeszów · Zabrze · Olsztyn · Bytom · Bielsko-Biała · Ruda Śląska · Rybnik · Tychy · Dąbrowa Górnicza · Gorzów Wielkopolski · Płock · Elbląg · Opole · Wałbrzych · Zielona Góra · Włocławek · Tarnów · Chorzów · Koszalin · Kalisz · Legnica ·