Rhydlys y mynydd

rhywogaeth o fyd planhigion: un o lysiau’r afu
Rhydlys y mynydd
Marsupella alpina
Statws cadwraeth
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Rhaniad: Marchantiophyta
Dosbarth: Jungermanniopsida
Urdd: Jungermanniales
Teulu: Gymnomitriaceae
Genws: Marsupella
Rhywogaeth: M. alpina
Enw deuenwol
Marsupella alpina

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Rhydlys y mynydd (enw gwyddonol: Marsupella alpina; enw Saesneg: Alpine rustwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru.

Mae darnau tywyll, brown-frown o M. alpina fel arfer yn cynnwys coesau codi, neu'n fwy anaml yn puteinio neu'n bwa. Gall yr egin fod hyd at 1 mm o led a gallant fod yn 2 cm o hyd.

Cynefin

golygu

Mae'r rhan fwyaf o'r rhywogaeth yma'n tyfu ar greigiau gwlyb mewn amrywiaeth gynefinoedd mynyddig cysgodol, ar greigiau, mewn rhigolau, sgri llaith a gwelyau eira, yn aml ar slabiau o gerrig, ac fel arfer yn wynebu'r gogledd neu'r gogledd-ddwyrain.[1]

Llysiau'r afu

golygu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[2] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

  Safonwyd yr enw Rhydlys y mynydd gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.

Cyfeiriadau

golygu
  1. rbg-web2.rbge.org.uk; adalwyd 23 Hydref 2019.
  2. Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.