Ronald Fisher
Biolegydd ac ystadegydd o Loegr oedd Syr Ronald Aylmer Fisher (17 Chwefror 1890 – 29 Gorffennaf 1962). Fe ddatblygodd llawer o ddulliau Ystadegaeth Glasurol, ac roedd yn weithgar ym meysydd Bioleg esblygiadol a Geneteg. Disgrifwyd ef gan Anders Hald fel "athrilyth a greodd sylfaeni gwyddoniaeth ystadegau cyfoes ar ei ben ei hun bron a bod"[1][2] a disgrifiodd Richard Dawkins ef fel "y gorau o olynwyr Darwin"[3][4]
| Ronald Fisher | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 17 Chwefror 1890  Llundain, East Finchley |
| Bu farw | 29 Gorffennaf 1962 Adelaide |
| Man preswyl | y Deyrnas Unedig |
| Dinasyddiaeth | y Deyrnas Unedig |
| Alma mater | |
| ymgynghorydd y doethor |
|
| Galwedigaeth | mathemategydd, genetegydd, ystadegydd, seryddwr, biolegydd |
| Swydd | president of the Royal Statistical Society |
| Cyflogwr |
|
| Priod | Ruth Eileen Guinness |
| Plant | George Fisher Fisher |
| Gwobr/au | Cymrawd y Gymdeithas Frenhinol, Medal Copley, Medal Brenhinol, Medal Darwin, Medal Darwin–Wallace, Croonian Medal and Lecture, Guy Medal in Gold, honorary doctor of the University of Calcutta, Marchog Faglor |
Bywgraffiad
golyguGanwyd Fisher yn East Finchley, Llundain, yn fab i George a Katie Fisher. Roedd ei dad yn deilwr celfyddyd gain llwyddiannus. Cafodd blentyndod hapus, gyda thair chwaer a oedd yn dwli arno, a brawd hŷn. Bu farw ei fam pan oedd yn 14 oed a fe gollodd ei dad ei fusnes 18 mis yn ddiweddarach ar ôl cyfres o ddeiliadau a ystyrwyd yn wael.[5]
Llyfryddiaeth
golyguDewis o 395 o erthyglau Fisher
golyguMae rhain ar gael ar wefan Prifysgol Adelaide Archifwyd 2005-12-13 yn y Peiriant Wayback:
- "Frequency distribution of the values of the correlation coefficient in samples from an indefinitely large population." Biometrika, 10: 507-521. (1915)
- "The correlation between relatives on the supposition of Mendelian inheritance" Trans. Roy. Soc. Edinb., 52: 399-433. (1918). Yn y papur hwn y cyflwynwyd y gair amrywiant i'r theori tebygrwydd ac ystadegau am y tro cyntaf.
- "On the mathematical foundations of theoretical statistics Archifwyd 2005-12-13 yn y Peiriant Wayback" Philosophical Transactions of the Royal Society, A, 222: 309-368. (1922)
- "On the dominance ratio. Proc. Roy. Soc. Edinb., 42: 321-341. (1922)
- "On a distribution yielding the error functions of several well known statistics" Proc. Int. Cong. Math., Toronto, 2: 805-813. (1924)
- "Theory of statistical estimation" Trafodion Cymdeithas Athronyddol Caergrawnt, 22: 700-725 (1925)
- "Applications of Student's distribution" Metron, 5: 90-104 Archifwyd 2011-04-13 yn y Peiriant Wayback (1925)
- "The arrangement of field experiments" J. Min. Agric. G. Br., 33: 503-513. (1926)
- "The general sampling distribution of the multiple correlation coefficient" Proceedings of Royal Society, A, 121: 654-673 (1928)
- "Two new properties of mathematical likelihood" Proceedings of Royal Society, A, 144: 285-307 (1934)
Llyfrau gan Fisher
golyguManylion cyhoeddi llawn ar gael ar wefan Prifysgol Adelaide Archifwyd 2005-12-13 yn y Peiriant Wayback:
- Statistical Methods for Research Workers (1925) ISBN 0-05-002170-2.
- The Genetical Theory of Natural Selection (1930) ISBN 0-19-850440-3.
- The design of experiments (1935) ISBN 0-02-844690-9
- The use of multiple measurements in taxonomic problems (yn Annals of Eugenics 7/1936)
- Statistical tables for biological, agricultural and medical research (1938, cydawdur:Frank Yates)
- The theory of inbreeding (1949) ISBN 0-12-257550-4, ISBN 0-05-000873-0
- Contributions to mathematical statistics, John Wiley, (1950)
- Statistical methods and scientific inference (1956) ISBN 0-02-844740-9
- Collected Papers of R.A. Fisher (1971-1974). Pum cyfrol. Prifysgol Adelaide.
Bygraffiadau am Fisher
golygu- Box, Joan Fisher (1978) R. A. Fisher: The Life of a Scientist, Efrog Newydd: Wiley, ISBN 0-471-09300-9. Rhagair Archifwyd 2017-04-08 yn y Peiriant Wayback
- Frank Yates a Kenneth Mather (1963) "Ronald Aylmer Fisher Archifwyd 2011-09-28 yn y Peiriant Wayback" yn Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society of London 9: 91-120.
Llenyddiaeth eilaidd
golygu- Edwards, A.W.F., 2005, "Statistical methods for research workers" yn Grattan-Guiness, I., gol., Landmark Writings in Western Mathematics. Elsevier: 856-70.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Saesneg gwreiddiol: "A genius who almost single-handedly created the foundations for modern statistical science"
- ↑ Anders Hald (1998). A History of Mathematical Statistics. New York: Wiley
- ↑ Saesneg gwreiddiol: "the greatest of Darwin's successors".
- ↑ Richard Dawkins (1995). River out of Eden
- ↑ Box, R. A. Fisher, tt.8-16
Dolenni allanol
golygu- O'Connor, John J. & Robertson, Edmund F., "Ronald Fisher", Archif Hanes Mathemateg MacTutor
- A Guide to R. A. Fisher by John Aldrich
- Earliest Known Uses of Some of the Words of Mathematics for Fisher’s contribution to the language of statistics
- University of Adelaide Library for bibliography, biography, 2 volumes of correspondence and many articles Archifwyd 2005-12-13 yn y Peiriant Wayback
- Classics in the History of Psychology for the first edition of Statistical Methods for Research Workers
- A collection of Fisher quotations compiled by A. W. F. Edwards
- Ronald Fisher - Mathematics Genealogy Project
- Sawilowsky, Shlomo S. (2002). Fermat, Schubert, Einstein, and Behrens-Fisher: The Probable Difference Between Two Means When σ1 ≠ σ2 Archifwyd 2008-09-11 yn y Peiriant Wayback Journal of Modern Applied Statistical Methods, 1(2).