Capel Garmon (siambr gladdu)

Mae siambr gladdu Capel Garmon yn siambr gladdu o'r cyfnod Neolithig gerllaw pentref Capel Garmon yn sir Conwy.

Capel Garmon

Math	siambr gladdu
Daearyddiaeth
Sir	Conwy
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	53.072998°N 3.76579°W
Rheolir gan	Cadw
Perchnogaeth	Cadw
Statws treftadaeth	heneb gofrestredig
Manylion
Dynodwr Cadw	DE001
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Mae'r siambr gladdu yma yn anarferol yng ngogledd Cymru gan ei bod yn perthyn i'r grŵp Beddrodau Hafren-Cotswold. Ceir y rhan fwyaf o'r rhain yn ne-ddwyrain Cymru a'r ardaloedd cyfagos o Loegr, ac mae rhai ysgolheigion wedi dyfalu fod grŵp o bobl o'r ardal yma wedi ymsefydlu yn y gogledd.

Capel Garmon.

Gellir gweld gweddillion tomen hirsgwar, sydd a'i ymylon wedi eu nodi gan res o gerrig. Ar yr ochr ddwyreiniol mae porth ffug, nad yw'n cynnig ffordd i mewn i'r domen. Roedd y fynedfa go-iawn ar yr ochr ddeheuol, gyda chyntedd yn agor allan i ystafell sgwâr, a dwy siambr gladdu grwn bob ochr iddi. Mae'r maen capan yn dal yn ei le dros y siambr orllewinol. Bu cloddio archaeolegol yma yn 1925, pan ail-adeiladwyd y rhan uchaf o'r waliau cerrig rhwng y meini mwy ar hyd yr ochrau; mae'r rhannau isaf yn wreiddiol.

Dywedir i'r beddrod gael ei ddefnyddio fel stabl yn y 19g, ac mae'n debyg mai yr adeg honno y tynnwyd un o'r meini o'r siambr orllewinol. Trwy'r bwlch yma y ceir mynediad i mewn i'r siamberi heddiw, yn hytrach nag ar hyd y cyntedd gwreiddiol. Mae arwyddbost yn cyfeirio i'r siambr gladdu o'r ffordd fechan sy'n arwain i'r de-ddwyrain o'r pentref, a gellir dilyn llwybr cyhoeddus tuag ati. Mae'r beddrod dan ofal Cadw.

Delweddau

• 
  Y siambr o hirbell yn dangos ei lleoliad
• 
  Y siambr
• 
  Y siambr
• 
  Y siambr
• 
  Y siambr
• 
  Y siambr
• 
  Y tu fewn i'r siambr

Llyfryddiaeth

• Frances Lynch, Gwynedd, A Guide to Ancient and Historic Wales (Llundain: HMSO, 1995)