Stilicho
Roedd Flavius Stilicho (c. 359 - 22 Awst, 408) yn gadfridog Rhufeinig fu'n gwasanaethu fel magister militum ac a fu am gyfnod yn llywodraethwr de facto yr ymerodraeth yn y gorllewin.
| Stilicho | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 359  Caergystennin |
| Bu farw | 22 Awst 408 Ravenna |
| Dinasyddiaeth | Rhufain hynafol |
| Galwedigaeth | gwleidydd, person milwrol |
| Swydd | Magister militum, seneddwr Rhufeinig, Conswl Rhufeinig |
| Priod | Serena |
| Plant | Maria, Thermantia, Eucherius |
| Perthnasau | Galla Placidia |
| Llinach | Llinach Theodosian |
Ganed Stilicho yn yr hyn sy'n awr yr Almaen. Roedd ei dad yn Fandal a'i fam yn ddinesydd Rhufeinig. Ynunodd a'r fyddin Rufeinig a daeth i amlygrwydd yn ysfod teyrnasiad yr ymerawdwr Theodosius I. Yn 384 gyrrodd Theodosius ef fel llysgennad at frenin Persia, Shapur III, i drefnu cytundeb heddwch a rhannu Armenia. Pan ddychwelodd, gwnaeth Theodosius ef yn gadfridog, gyda'r gorchwyl o amddiffyn yr ymerodraeth yn erbyn y Fisigothiaid. Priododd Stilicho nith yr ymerawdwr, Serena, a ganwyd mab o'r enw Eucherius iddynt.
Ychydig cyn ei farw yn 395, penododd Theodosius ef yn llywodraethwr ar ran ei fab ieuanc Honorius, a ddaeth yn ymerawdwr yn y gorllewin. Bu Stilicho yn ymladd am flynyddoedd yn erbyn y Fisigothiaid dan Alaric I, gan eu gorchfygu ym Macedonia yn 397. Gorchfygodd wrthryfel y comes Gildo yng Ngogledd Affrica yr un flwyddyn. Ymladdodd ddwy frwydr fawr arall yn erbyn Alaric, Pollentia yn 402 a Verona yn 403.
Yn 408 datblygodd cynllwyn ei ei erbyn gan rai o swyddogion y llys, yn enwedig Olympius. Cyhuddwyd ef o gynllwynio gydag Alaric ac o fwriadu gwneud ei fab yn ymerawdwr. Cymerwyd ef i'r ddalfa yn Ravenna, a dienyddiwyd ef ar 22 Awst. Llofruddiwyd ei fab Eucherius yn Rhufain yn fuan wedyn.
Gwanychodd y digwyddiadau hyn yr ymerodraeth yn y gorllewin yn sylweddol, ac erbyn Medi 408 roedd Alaric wedi gosod gwarchae ar ddinas Rhhufain ei hun. Yn 410 meddiannodd Alaric y ddinas a'i hanrheithio.