Thomas Ifor Rees

Diplomydd, cyfieithydd ac awdur llyfrau taith o Gymru oedd Thomas Ifor Rees (16 Chwefror 1890 – 11 Chwefror 1977), a anwyd yn Rhydypennau, Bow Street, ger Aberystwyth, Ceredigion, yn fab i'r cerddor John Thomas Rees a'i wraig Elizabeth Davies.

Thomas Ifor Rees
Ganwyd	16 Chwefror 1890, 1890  Rhydypennau
Bu farw	11 Chwefror 1977, 1977
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Ysgol Ardwyn
Galwedigaeth	diplomydd
Swydd	ambassador of the United Kingdom to Bolivia
Cyflogwr	Y Swyddfa Dramor
Tad	John Thomas Rees

Cafodd ei addysg yng Ngholeg Prifysgol Cymru Aberystwyth gan raddio yn 1910. Roedd yn was sifil a threuliodd nifer o flynyddoedd tramor yn cynnwys cyfnod fel llysgennad Prydain ym Molifia.

Gyrfa

Daeth yn aelod o'r llu llysgenhadol yn 1913.

Bu iddo ymddeol yn 1950.

Gwaith llenyddol

Ysgrifennodd dri llyfr taith: In and Around the Valley of Mexico (1953), yn Saesneg, a Sajama (1960) ac Illimani (1964) am deithiau yn Ne America yn Gymraeg. Ystyrir y ddau lyfr olaf yn glasuron o lyfrau taith yn y Gymraeg. Maent yn cynnwys nifer o luniau a dynwyd gan yr awdur ei hun hefyd, sy'n eu gwneud yn gyfrolau deniadol.

Cyfieithodd nofelau gan René Bazin, Xavier de Maistre, J.R. Jiminez, C.F. Ramuz a Henri Troyat i'r Gymraeg, ynghyd â'r gerdd Elegy written in a Country Churchyard gan Thomas Gray.

Mae'r academydd Helena Miguélez Carballeira wedi ymchwilio ac ysgrifennu hanes hynod gyfieithiad 1939 T Ifor Rhys o Rubaiyat Omar Khayyām - mwy na thebyg yr unig llyfr yn yr iaith Gymraeg a gyhoeddwyd yn Mecsico.

Llyfryddiaeth

• In and around the valley of Mexico (Aberystwyth: 1953)
• Sajama: teithiau or ddau gyfandir (Mécsico, Nicaragua, Peru, Bolivia) (Aberystwyth: Cymdeithas Lyfrau Ceredigion, 1960)
• Illimani yn nhiroedd y gorllewin: teithiau ac atgofion (Aberystwyth: Cymdeithas Lyfrau Ceredigion, 1964)