Whithorn

Tref yn Dumfries a Galloway

Tref yn sir Dumfries a Galloway yn ne-orllewin yr Alban yw Whithorn (Gaeleg: Taigh Mhàrtainn). Poblogaeth: 867 (2001). Mae'n gorwedd ar arfordir Galloway tua 10 milltir i'r de o Wigtown.

Whithorn
Adfeilion Capel Ninian, Priordy Whithorn
Mathtref, bwrdeistref fach Edit this on Wikidata
Poblogaeth780 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirDumfries a Galloway Edit this on Wikidata
GwladBaner Yr Alban Yr Alban
Cyfesurynnau54.735°N 4.416°W Edit this on Wikidata
Cod SYGS20000296, S19000325 Edit this on Wikidata
Cod OSNX445405 Edit this on Wikidata
Cod postDG8 Edit this on Wikidata
Map

Mae gan Whithorn hanes hir. Ystyr yr enw yw 'Y Tŷ Gwyn' (Eingl-Sacsoneg: Hwit Ærne), cyfeiriad at y ganolfan eglwysig a sefydlwyd yno gan Sant Ninian, yn ôl traddodiad. Daeth yn ganolfan pererindod o bwys.

Fel gweddill ardal Galloway, roedd Whithorn yn rhan o'r Hen Ogledd ac mae'n bosibl y bu'n rhan o deyrnas Rheged am gyfnod. Yna daeth dan reolaeth Brynaich Eingl-Sacsonaidd. Yn nes ymlaen bu'n rhan o Deyrnas Manaw a'r Ynysoedd. Codwyd priordy cadeiriol yno yn yr Oesoedd Canol sy'n adfail heddiw. Cedwir y casgliad pwysig o gerrig cerfiedig cynnar o'r priordy yn Amgueddfa Genedlaethol yr Alban: dyma'r casgliad mwyaf o'r cerrig Cristnogol hyn yn yr Alban.

Eginyn erthygl sydd uchod am Yr Alban. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato