Y Datganiad Pragmatig (1713)
Gorchymyn a gyhoeddwyd gan Siarl VI, Ymerawdwr Glân Rhufeinig, ar 19 Ebrill 1713 oedd y Datganiad Pragmatig (Lladin: Sanctio Pragmatica, Almaeneg: Pragmatische Sanktion) i sicrhau hawl ei hetifedd fenywol i holl diriogaethau'r Frenhiniaeth Hapsbwrgaidd, gan gynnwys Archddugiaeth Awstria, Teyrnas Hwngari, Teyrnas Croatia, Teyrnas Bohemia, Dugiaeth Milan, Teyrnas Napoli, Teyrnas Sardinia, a'r Iseldiroedd Awstriaidd.
 Y Datganiad Pragmatig fel y'i gadarnhawyd gan Siarl VI ar gyfer Teyrnas Hwngari ar 19 Mehefin 1723. | |
| Enghraifft o'r canlynol | Datganiad pragmatig  |
|---|---|
| Dyddiad | 1713 |
| Awdur | Siarl VI |
Priododd Siarl VI ag Elisabeth Christine, Tywysoges Brunswick-Wolfenbüttel, ym 1708, a bu farw eu hunig fab, Leopold, yn saith mis oed. Ymdrechodd Siarl felly i sicrhau olyniaeth ei ferch hynaf, Maria Theresa, yn seiliedig ar y Datganiad Pragmatig. Derbyniwyd y datganiad gan Awstria, Hwngari, a'r Iseldiroedd Awstriaidd ym 1720–23, ac hyd at ddiwedd ei oes y 1720au a'r 1730au gwnaeth Siarl ei orau yn ddiplomyddol i ddwyn perswâd ar draws Ewrop i dderbyn olyniaeth ei ferch.[1]
Bu farw Siarl ym 1740 a fe'i olynwyd gan Maria Theresa. Er gwaethaf y Datganiad Pragmatig, gwrthwynebwyd ei hawl i'r goron gan sawl ymhonnwr, a sbardunwyd Rhyfel Olyniaeth Awstria (1740–48).
Cyfeiriadau golygu
- ↑ (Saesneg) Pragmatic Sanction of Emperor Charles VI. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 4 Hydref 2023.