Abaty Cwm-hir

Abaty yn perthyn i Urdd y Sistersiaid oedd Abaty Cwm-hir, neu Abaty Cwm Hir. Saif i'r gogledd o dref Llandrindod ym Mhowys.

Abaty Cwm-hir

Math	abaty
Sefydlwyd	12 g
Daearyddiaeth
Lleoliad	Abaty Cwm-hir
Sir	Abaty Cwm-hir
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	249.1 metr
Cyfesurynnau	52.3299°N 3.38698°W
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd II*, heneb gofrestredig, Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion
Dynodwr Cadw	RD012
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Mae'r erthygl hon yn trafod yr abaty. Am y gymuned o'r un enw, gweler Abaty Cwm-hir (cymuned)

Sefydlwyd y fynachlog yn 1143, a chafodd ei hail-sefydlu gan fynachod o Abaty Hendy-gwyn yn 1176. Sefydlwyd Abaty Cymer gan fynachod oddi yma yn 1198. Cafodd nawdd Llywelyn Fawr, ac mae eglwys yr abaty y fwyaf yng Nghymru, 75 medr o hyd. Claddwyd corff Llywelyn ap Gruffudd yma wedi ei ladd yng Nghilmeri yn Rhagfyr, 1282.

Erbyn 1381, dim ond wyth mynach oedd yn weddill yma, a dinistriwyd yr abaty yn rhannol yn ystod gwrthryfel Owain Glyn Dŵr.

• 
  Abaty Cwm-hir
• 
  Beddrod Llywelyn yr Ail yn yr abaty

Archaeoleg

Cafwyd peth cloddio mor bell yn ôl â'r 1820au a'r 1890au. Bu nifer o archwiliadau'n ddiweddar gan Ymddiriedolaeth Archaeolegol Clwyd-Powys, gan gychwyn yn 1988.

Cymuned

Mae Abaty Cwm-hir hefyd yn Gymuned.

   Eginyn erthygl sydd uchod am hanes Cymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

Eginyn erthygl sydd uchod am Bowys. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.