Adeilad crefyddol ar gyfer cymuned o fynachod neu leianod yw abaty (o'r Lladin abbatem 'abad' + tŷ). Fel rheol disgwylid i'r gymuned gynnwys o leiaf ddeuddeg mynach neu leian gydag abad neu abades yn ben arnyn nhw. Weithiau byddai llun neu gerflun o'r abad neu'r abades a sedydlodd yr abaty yn eu dangos yn dal yr abaty yn eu dwylo. Ar ôl i'r abatai yng Nghymru a Lloegr gael eu diddymu yn yr unfed ganrif ar bymtheg cafodd nifer o'r adeiladau eu troi'n eglwysi neu eu defnyddio at ddibenion seciwlar.

Abaty
Mathmynachlog, religious complex, cymuned crefyddol Edit this on Wikidata
CrefyddCristnogaeth edit this on wikidata
Pennaeth y sefydliadabad, abades Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Abaty Rievaulx yn Swydd Efrog - un o abatai pwysicaf y Sistersiaid yng ngwledydd Prydain

Ceid nifer o abatai yng Nghymru yn yr Oesoedd Canol, e.e. Abaty Cymer ger Dolgellau ac Abaty Ystrad Fflur yng Ngheredigion.

Rhestr abatai Cadw

golygu

Rhestrir y canlynol ar restr Cadw:

Gweler hefyd

golygu
  Eginyn erthygl sydd uchod am Gristnogaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.