Andrew Vicari

arlunydd Cymreig (1932-2016)

Arlunydd o Gymru oedd Andrew Vicari (20 Ebrill 19383 Hydref 2016).

Andrew Vicari
Ganwyd20 Ebrill 1932 Edit this on Wikidata
Port Talbot Edit this on Wikidata
Bu farw3 Hydref 2016 Edit this on Wikidata
Ysbyty Treforus, Abertawe Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Alma mater
  • Ysgol Gelfyddyd Gain Slade
  • Ysgol Gyfun Dŵr-y-Felin Edit this on Wikidata
Galwedigaetharlunydd Edit this on Wikidata
Arddullportread Edit this on Wikidata

Ganwyd Vicari ym Mhort Talbot, yn fab i'r perchennog bwyty Vittorio a'i wraig Italia a ymfudodd i Gymru o ddinas Parma yng ngogledd yr Eidal. Cafodd Vittorio ei gaethiwo yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Mynychodd Andrew Ysgol Ramadeg Castell-nedd, ac yn oed 12 fe enillodd y fedal aur am baentio yn yr Eisteddfod Genedlaethol. Aeth i Lundain ym 1951 i astudio yn y Slade, ysgol gelfyddyd Coleg Prifysgol Llundain, o dan Francis Bacon, Syr William Coldstream, a Lucian Freud. Cynhaliwyd ei arddangosfa gyhoeddus gyntaf yn Oriel Redfern ym 1956. Ymsefydlodd yn Soho a phaentiodd bortreadau o Augustus John a Norman Wisdom. Am gyfnod fe drigai yn Rhufain ac roedd yn gyfaill i Truman Capote.

Ym 1974, aeth i Riyadh ar gyngor cyfaill o'r Swyddfa Dramor, a chafodd waith yng Nghanolfan Islamaidd y Brenin Faisal. Penodwyd Vicari yn arlunydd swyddogol y brenin a llywodraeth Sawdi Arabia, a fe gafodd effaith drawsffurfiol ar gelfyddyd Islamaidd gan iddo ailgyflwyno darluniadau ffigurol i'r wlad. Paentiodd nifer fawr o bortreadau o'r teulu brenhinol a phenaduriaid y wlad. Ei brif noddwr oedd y Tywysog Khalid bin Sultan bin Abdelaziz, cadlywydd y lluoedd Arabaidd yn Rhyfel y Gwlff, ac efe benododd Vicari yn arlunydd rhyfel swyddogol Sawdi Arabia. Arluniodd 225 o baentiadau olew, mewn cyfres a elwir From War to Peace in the Gulf: The Liberation of Kuwait. Cafodd fygythion i'w ladd a chynigodd Iran i brynu'r casgliad er mwyn ei ddinistrio. O'r diwedd, cytunodd Khalid i brynu 125 o'r paentiadau yn 2001 a'u harddangos mewn amgueddfa sy'n coffáu'r rhyfel. Pan fu farw yn 2016, roedd tair amgueddfa yn Sawdi Arabia a neilltuir yn arbennig i'w waith.

Roedd Vicari yn hynod o falch yn ei fedr ac yn hysbysebu ei waith yn ddi-baid. Fe alwodd ei hunan yn "frenin yr arlunwyr ac arlunydd y brenhinoedd" a honodd ei fod yn "y paentiwr olew olaf yn llinach Goya, Rubens, Velázquez, a Raffael". Nid oedd y beirniaid yn hoff o'i waith. Dyfarniad John Berger oedd ei fod "o ddiddordeb cymdeithasegol, fel dadansoddiad o hyrwyddo gyrfa eich hunan, ond yn bendant nid o ddiddordeb celfyddydol". Er ei gyfoeth, nid oedd Vicari yn enw cyfarwydd gan y cyhoedd yn ei wlad enedigol. Datganodd yr arlunydd nad oedd ef yn poeni am ei statws anamlwg ym Mhrydain: "Myfi yw un o'r arlunwyr ffiguraidd mawr, un o'r dylunwyr gorau. Does dim ots gen i (why should I give a toss) beth yr ydynt yn meddwl amdanaf yn y wlad ynysig hon."[1]

Enillodd Vicari miliynau o bunnoedd o'i waith i'r Sawdïaid. Bu'n treulio'i amser yn ei randy yn Riyadh, ei stiwdio yn Nice, a'i benty ym Monte Carlo. Yn 2006, tybir ei fod yn werth £92 miliwn, ac yn 2013 fe rhoddwyd yn y trydydd safle mewn rhestr o artistiaid cyfoethocaf y byd, o dan Damien Hirst a Jasper Johns ond yn gyfoethocach na Jeff Koons. Erbyn 2014 roedd problemau ariannol ganddo a bu rhaid iddo ddychwelyd i Gymru. Bu farw yn 84 oed, heb briodi, yn Ysbyty Treforys, Abertawe.[2]

Cyfeiriadau

golygu
  1. (Saesneg) Obituary: Andrew Vicari, millionaire Welsh artist, The Daily Telegraph (7 Hydref 2016). Adalwyd ar 3 Mehefin 2017.
  2. Yr artist o Bort Talbot, Andrew Vicari, wedi marw yn 84, BBC (3 Hydref 2016). Adalwyd ar 3 Mehefin 2017.