BBC Radio nan Gàidheal
Mae BBC Radio nan Gàidheal yn orsaf radio iaith Gaeleg sy’n dod o dan adain BBC Scotland a rhwydwaith y BBC. Lansiwyd yr orsaf ym 1985 ac mae'n darlledu rhaglenni Gaeleg gyda chyd-ddarlledu BBC Radio Scotland. Lleolir ei bencadlys ar Seaforth Road, Steòrnabhagh ynghyd â BBC Alba ac MG Alba. Ystyr llythrennol enw'r orsaf yw "Radio yr Ucheldirwyr" neu, efallai'n fwy penodol o ran naws, "Radio y Fro Gaeleg".
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | gorsaf radio  |
|---|---|
| Iaith | Gaeleg |
| Dechrau/Sefydlu | 1985 |
| Perchennog | BBC Scotland |
 | |
| Rhanbarth | Cyngor yr Ucheldir |
Mae’r orsaf ar gael o drosglwyddyddion tonfedd FM ledled yr Alban: mae ei thrwydded gwasanaeth yn nodi y dylai “BBC Radio nan Gàidheal fod ar gael bob dydd ar gyfer derbyniad cyffredinol ledled yr Alban ar FM”;[1] gellir ei chlywed hefyd ar lwyfannau teledu digidol, DAB Digital Radio, ac ar-lein.
Mae rhaglenni BBC Radio nan Gàidheal hefyd yn cael eu darlledu (gyda throshaen graffigol mewn gweledigaeth) ar sianel deledu ddigidol Gaeleg, BBC Alba yn ystod cyfnodau pan nad yw'r sianel yn darlledu rhaglenni teledu.[2]
Hanes
golyguMae rhaglenni Gaeleg wedi'u darlledu yn yr Alban ers 1923, a sefydlwyd adran Gaeleg y BBC ym 1935. Gan lansio ar 17 Mai 1976, cynhyrchodd BBC Radio Highland[3] amrywiaeth o raglenni Gaeleg – BBC Radio na Gaidhealtachd ("Radio y Fro Gaeleg") – ac ar 5 Hydref 1979 sefydlwyd gwasanaeth Gaeleg BBC Radio nan Eilean ("Radio yr Ynysoedd") yn Stornoway. Ar 1 Hydref 1985, unodd y ddau wasanaeth ar wahân hyn i ffurfio "Radio nan Gàidheal".[4] Mae prif ganolfan BBC Radio nan Gàidheal ar Seaforth Road yn Stornoway, ar ôl symud ym mis Mehefin 2014 o stiwdios Stryd yr Eglwys.
Darlledu
golygu
Mae Radio nan Gàidheal yn darlledu am dros 90 awr yr wythnos,[2] ac yn ymuno â ffrwd tonfedd ganolig BBC Radio Scotland pan fydd yn cau'r darlledu.[5] Gan fod BBC Radio Scotland ei hun yn ymuno â BBC Radio 5 Live pan fydd yn cymeradwyo, mae'r un peth yn wir am Radio nan Gàidheal yn ogystal â rhannau o amser cymeradwyo Gŕidheal. Mae Radio nan Gàidheal bellach yn darlledu gemau pêl-droed pwysig yr Alban yn aml gan ddarparu sylwebaeth Gaeleg.
Mae rhaglenni Radio nan Gàidheal ar gael 30 diwrnod ar ôl y darllediad diweddaraf ar ap BBC Sounds ac ar wefan y BBC.[6]
Mae podlediadau o rai sioeau ar gael o wefan y BBC ac ar iTunes am beth amser ar ôl eu darlledu. Mae'r rhain yn cynnwys dwy raglen wedi'u hanelu at ddysgwyr yr iaith, o'r enw Letter to Gaelic Learners a The Little Letter, gyda'r olaf yn fersiwn mwy sylfaenol o'r gyntaf.[7] Mae'r ddau lythyr hefyd ar gael yn learngaelic.net, gyda thrawsgrifiadau.[8]
Mae BBC Radio nan Gàildheal hefyd yn darlledu'n fyw o ddigwyddiadau diwylliannol bwysig yr Alban gan gynnwys gemau pêl-droed ryngwladol a'r Mòd ("Eisteddfod Genedlaethol") yr Alban.
Ariannu
golyguCyllideb y gwasanaeth ar gyfer 2009 oedd £3.9m gyda newid o fwy na 10% yn gofyn am gymeradwyaeth Ymddiriedolaeth y BBC.[9] Roedd cyllideb y gwasanaeth yn 2011 bron yr un fath â 2009 ar £3.8m ac mae angen yr un rheolaethau â thrwyddedau blaenorol. Daeth y cyllid hwn oddi wrth Ymddiriedolaeth y BBC, sef corff llywodraethu'r BBC bu'n weithredol annibynnol ar reolwyr a chyrff allanol.[10] Yn yr un modd â holl orsafoedd Radio a Theledu'r BBC, mae'r sianel yn cael ei hariannu gan y ffioedd trwydded a gesglir.
Diffyg lleisiau benywaidd
golyguYn 2022 beirniadwyd yr orsaf am y diffyg lleisiau gan gyfranwyr benywaidd ar RnaG. Ysgrifennodd gwefan Bella Caledonia bod "dim ond 16 munud (18%) o amser siarad a leisiwyd gan fenywod o gymharu â thua 74 o’r 90 munud o amser rhedeg llawn (83.88%) gan ddynion."[11]
Gweler hefyd
golygu- BBC Radio Cymru - Cymraeg
- RTÉ Raidió na Gaeltachta - Gwyddeleg
Dolenni allannol
golygu- gwefan swyddogol BBC Radio nan Gàidheal
- BBC Radio nan Gàidheal ar Facebook
- @BBCRnG Radio nan Gàidheal ar X
- @bbcrng BBC Radio nan Gàidheal ar Instagram
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "BBC Radio nan Gaidheal Service Licence" (PDF). BBC Trust. April 2011. Archifwyd (PDF) o'r gwreiddiol ar 5 March 2016. Cyrchwyd 13 August 2015.
- ↑ 2.0 2.1 "BBC ALBA - Mu Radio nan Gàidheal". www.bbc.co.uk (yn Saesneg). Cyrchwyd 2024-07-23.
- ↑ McDowell, W.H. (1992). The History of BBC Broadcasting in Scotland 1923–1983. Edinburgh University Press. t. 257. ISBN 0-7486-0376-X.
- ↑ Koch, John T. "Celtic Culture: A Historical Encyclopedia". ABC-CLIO Ltd, 2006. pp. 1265 – retrieved 22 August 2011
- ↑ "BBC Radio nan Gaidheal Programming". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 13 October 2017. Cyrchwyd 20 December 2019.
- ↑ "Radio nan Gàidheal - Listen Live - BBC Sounds". www.bbc.co.uk (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 14 July 2021. Cyrchwyd 2024-07-23.
- ↑ "BBC Sounds - Podcasts". BBC (yn Saesneg). Cyrchwyd 2024-07-23.
- ↑ "Scottish Gaelic resources for intermediate learners (B1) - LearnGaelic". learngaelic.scot. Cyrchwyd 8 June 2021.
- ↑ "BBC Radio nan Gàidheal Service Licence" (PDF). BBC Trust – Radio Nan Gaidheal. 27 March 2009. Archifwyd (PDF) o'r gwreiddiol ar 5 Mawrth 2016. Cyrchwyd 13 August 2015.
- ↑ Adran Diwylliant, Cyfryngau a Chwaraeon (ar ran Elisabeth II) (2006-09-19). "BBC Royal Charter" (PDF). Archifwyd (PDF) o'r gwreiddiol ar 8 March 2007. Cyrchwyd 2007-03-03.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
- ↑ "Gaelic Radio's Gender Equality Problem". Blog Bella Caledonia. 4 Gorffennaf 2022.
