Calvert Jones

Roedd Calvert Richard Jones (4 Rhagfyr 1804 – 7 Tachwedd 1877) yn enedigol o Abertawe ac yn ffotograffydd, yn fathemategydd ac yn arlunydd a arbenigai mewn tirluniau o'r arfordir. Dywedir mai ef oedd y cyntaf i dynnu llun 'ffotograff' yng Nghymru: math 'Daguerreotype' a hynny o Gastell Margam yn 1841. Roedd hefyd yn arlunydd dyfrlliw medrus ac y mae ei waith yn dangos 'teimlad cryf am liw a ffurf' yn ôl Iwan Meical Jones.

Calvert Jones
Calvert Richard Jones, yr Arglwyddes Brewster, Mrs Jones, Syr David Brewster a Miss Parnell (yn eistedd)
Ganwyd	4 Rhagfyr 1804  Abertawe
Bu farw	7 Tachwedd 1877, Rhagfyr 1877  Caerfaddon
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Coleg Eton Coleg Oriel
Galwedigaeth	ffotograffydd, arlunydd
Tad	Calvert Richard Jones
Mam	Prudence Mansell
Priod	Anne Harriet Williams, Portia Jane Smith
Plant	Christina Henrietta Victoria Games Jones, Isabella Louisa Calvert Jones, Georgiana Alethea Calvert Jones

Calvert Richard Jones a dynes (Portia Smith o bosib, ei ail wraig) o flaen adeilad colofnog; Mehefin 2004.

Ch-Dde: Calvert Richard Jones, y Ledi Brewster, Mrs Jones, Syr David Brewster and Miss Parnell (yn eistedd).

Roedd ei rieni'n gyfoethog iawn, ac yn hanu o Abertawe. Fe'i addysgwyd yng Ngholeg Eton ac yng Ngholeg Oriel, Rhydychen lle graddiodd yn y dosbarth cyntaf mewn mathemateg. Wedi gadael y coleg, aeth yn rheithor yng Gasllwchwr ac yn y Rhath am gyfnod. Roedd yn gyfaill i John Dillwyn Llewelyn y botanegydd a'r ffotograffydd cynnar; cyfaill arall iddo o'i ddyddiau coleg oedd Christopher Rice Mansel Talbot, etifedd ystad fawr Margam a Phen-rhys. Drwy'r cyfeillgarwch hwn y daeth i wybod am ddarganfyddiadau eu cefnder William Henry Fox Talbot o Abaty Lacock, Wiltshire, dyfeisiwr y dull positif-negatif o wneud ffotograff.

Llun a dynnwyd gan Cavlert Jones o'r Colosseum yn Rhufain yn Ionawr 1846.

Ffotograffiaeth

Gan nad oedd proses Talbot wedi'i berffeithio, trodd yn gyntaf at y dull daguerrotype gan berffeithio'r grefft erbyn 1841. Drwy'r 1840au cydweithiodd gyda Talbot a chyda Ffrancwyr fel Hippolyte Bayard a bu'n ddolen gyswllt anhepgor rhwng arloeswyr Ffrainc a gwledydd Prydain. Erbyn 1846 yr oedd wedi troi at broses calotype Talbot. A dyma'i waith mwyaf nodedig, y ffotograffau calotype a dynnodd ddiwedd yr 1840au ar Ynys Malta, yn yr Eidal ac o gwmpas gwledydd Prydain. Danfonai'r negyddion at Talbot i'w hargraffu a'u gwerthu.

Ewrop ac yn ôl

Teithiodd yn helaeth, gan gynnwys Ffrainc a'r Eidal gan ddatblygu techneg ei hun i greu llun ar ffurf panorama. Ymddiddorai hefyd mewn cerddoriaeth.

Yn 1847 etifeddodd llawer o diroedd ac Ystad Heathfield yn ardal Abertawe yn 1847 a dychwelodd adref. Adeiladodd strydoedd yng nghanol y ddinas, gan goffáu ei hanner brawd yn enw "Stryd Mansel" a'i ail wraig yn enw "Stryd Portia". Gadawodd Abertawe yn 1853 a byw ym Mrwsel.

Bu iddo un ferch o'i briodas gyntaf a dwy o'r ail briodas â Portia.

Marwolaeth

Enwyd 'Stryd Mansel' ar ôl ei frawd. Symudodd i Frwsel yn 1853 ac yna i Gaerfaddon lle bu farw ar 7 Tachwedd 1877. Yng nghapel y teulu yn Eglwys y Santes Fair, Abertawe, fodd bynnag, y cafodd ei gladdu, cyn difa'r eglwys yn llwyr yn yr Ail Ryfel Byd.

Darllen pellach

• Rollin Buckman, The photographic work of Calvert Richard Jones, Llundain, 1990 ( 1990 )
• Adran Llawysgrifau LlGC
• MSS 2.839 Caerdydd (achau teuluol)
• Casgliad Abaty Lacock
• Bath City Reference Library MSS 1010-1012 (dyddiadur ei wraig gyntaf)
• I. M. Jones, Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, 1990, 117-72.

Cyfeiriadau

Comin Wikimedia

Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:

Calvert Richard Jones