Chwiplys yr Alban

rhywogaeth o fyd planhigion: un o lysiau’r afu
Chwiplys yr Alban
Bazzania pearsonii
Statws cadwraeth
heb ei safoni
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Rhaniad: Marchantiophyta
Dosbarth: Jungermanniopsida
Urdd: Jungermanniales
Teulu: Lepidoziaceae
Genws: Bazzania
Rhywogaeth: B. pearsonii
Enw deuenwol
Bazzania pearsonii

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Chwiplys yr alban (enw gwyddonol: Bazzania pearsonii; enw Saesneg: arch-leaved whipwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Nid yw’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru ond fe'i ceir yn hanner ucha'r Alban ac ar arfordir gorllewinol Iwerddon. Fe'i ceir hefyd yng Ngogledd America, Canada, Japan, Tsieina a gwledydd eraill.[1]

Llysiau'r afu

golygu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[2] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

  Safonwyd yr enw Chwiplys yr Alban gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.

Cyfeiriadau

golygu
  1. eol.org; adalwyd 9 mai 2019.
  2. Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.