Abaty Clairvaux

Abaty Clairvaux oedd yr abaty a sefydlwyd ym 1115 gan Sant Bernard o Clairvaux, sefydlwr Urdd y Sistersiaid. Yn ei ddydd roedd Clairvaux yn un o'r abatai pwysicaf yng Ngorllewin Ewrop. Fe'i lleolwyd mewn dyffryn coediog (daw'r enw Ffrangeg o'r Lladin clara vallis, "dyffryn hardd") ger Bar sur Aube, yn Val d'Aube yng ngogledd-ddwyrain Ffrainc.

Abaty Clairvaux

Math	Cistercian monastery, abaty, Main Abby, cymuned crefyddol
Sefydlwyd	1115
Daearyddiaeth
Sir	Ville-sous-la-Ferté
Gwlad	Ffrainc
Cyfesurynnau	48.1472°N 4.7889°E
Arddull pensaernïol	pensaernïaeth Sistersaidd
Statws treftadaeth	monument historique classé, heneb hanesyddol cofrestredig, heneb hanesyddol cofrestredig, monument historique classé
Manylion
Esgobaeth	Roman Catholic Diocese of Langres
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Cafodd yr hen abaty ei ddifetha'n llwyr ym 1791 yn ystod y Chwyldro Ffrengig a dymchwelwyd yr adfeilion ddechrau'r bedwaredd ganrif ar bymtheg. Y cwbl sy'n aros heddiw yw ambell darn o fur o'r sefydliad cyntaf (Clairvaux 1: y Monasterium Vetus, 1115-1135), adfeilion clwysty o gyfnod Clairvaux 2 (1135-1708) a muriau'r clwysty clasurol diweddarach (Clairvaux 3: 1708-1792).

Cynllun o'r abaty

Roedd Clairvaux yn fam-abaty i sawl tŷ Sistersaidd yng Nghymru:

• Abaty Hendy-gwyn ar Daf (1140)
• Abaty Cwm Hir (1143)
• Abaty Cymer (1198)
• Abaty Ystrad Fflur (1164)
• Abaty Llantarnam (1175)
• Abaty Aberconwy (1186)
• Abaty Ystrad Marchell (1170)
• Abaty Glyn y Groes (1200)
• Abaty Tracton (1224)
• Abaty Margam (1147)