Criblys y de

rhywogaeth o fyd planhigion: un o lysiau’r afu
Criblys y de
Lophocolea semiteres

Statws cadwraeth
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Rhaniad: Marchantiophyta
Dosbarth: Jungermanniopsida
Urdd: Jungermanniales
Teulu: Lophocoleaceae
Genws: Lophocolea
Rhywogaeth: L. semiteres
Enw deuenwol
Lophocolea semiteres

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Criblys y de (enw gwyddonol: Lophocolea semiteres; enw Saesneg: southern crestwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod ar arfordir Gwynedd a Phenfro yng nghanol yr Alban ac yn nwyrain a de Lloegr.

Disgrifiad

golygu

Yn debyg i'w berthynas L. heterophylla, mae'r planhigyn hwn (a gyflwynwyd yn gymharol ddiweddar i wledydd Prydain) yn llysieuyn deiliog, gwyrdd golau, gwelw gyda dail cyfan neu ddail gyda rhiciau ar eu hymylon. Mae'r coesyn yn 0.5–3 mm o led, gyda dail hyd at 1.8 mm o led a 1.5 mm o hyd.[1]

Llysiau'r afu

golygu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[2] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

  Safonwyd yr enw Criblys y de gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.

Cyfeiriadau

golygu
  1. rbg-web2.rbge.org.uk; adalwyd 26 Medi 2019.
  2. Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.