Crychddail mewndro

Crychddail mewndro Fossombronia incurva
Statws cadwraeth
Pryder lleiaf  (IUCN 3.1)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Plantae
Rhaniad:	Marchantiophyta
Dosbarth:	Jungermanniopsida
Urdd:	Fossombroniales
Teulu:	Fossombroniaceae
Genws:	Fossombronia
Rhywogaeth:	F. incurva
Enw deuenwol
Fossombronia incurva

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Crychddail mewndro (enw gwyddonol: Fossombronia incurva; enw Saesneg: weedy frillwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Fossombroniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon yn eitha prin ond mae i’w chanfod yng Nghymru ac yng ngweddill Prudain ac yn Iwerddon nifer o wledydd eraill.

Mae'r rhywogaeth ym yn y genws Fossombronia yn fach, yn werdd-felyn neu wyrdd-golau ac fel arfer yn llai na 5 mm o hyd. Mae'n digwydd naill ai fel coesyn yn codi ar ei ben ei hun, neu fel coesynnau mwy canghennog a all ffurfio matiau bach.

Cynefin

Fe'i ceir ar bridd llaith neu dywodlyd neu ar raean ar ochr y ffordd, traciau, llwybrau a lloriau chwarel yn ogystal ag mewn safleoedd mwy naturiol fel ymylon llynnoedd a nentydd ac mewn twyni o dywod.

Llysiau'r afu

Prif: Llysiau'r afu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr. Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.