Cynon

sant o Gymro

Sant o Gymro oedd Cynon (fl. 6g). Yn ôl un ffynhonnell roedd yn un o feibion Brychan, sefydlydd traddodiadol Brycheiniog.[1]

Cynon
GanwydTeyrnas Brycheiniog Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Dydd gŵyl9 Tachwedd Edit this on Wikidata
TadBrychan Edit this on Wikidata
Erthygl am y sant yw hon. Am yr arwr o'r Hen Ogledd gweler Cynon fab Clydno Eiddin.

Traddodiadau

golygu

Ceir peth cymysgedd yn y traddodiadau amdano ac mae'n bosibl iddo gael ei gymysgu weithiau â Cynon, mab Clydno Eiddin o'r Hen Ogledd. Ceir cyfeiriadau hefyd at un Cynon Fanaw neu Cynon o Fanaw, a ymsefydlodd ar Ynys Manaw. Ond gan fod y sant hwnnw yn rhannu'r un wylmabsant (9 Tachwedd), ac yn fab i Frychan, mae'n debygol mai'r un gŵr ydyw.[1]

Cysylltir Cynon â sawl lle yng ngorllewin a de Cymru. Dywedir ei fod wedi astudio yn Llancarfan a Llanilltud Fawr dan y sant Cadfan; yn ôl un traddodiad daeth o Lydaw gyda Chadfan i sefydlu clas ar Ynys Enlli. Ceir eglwysi sy'n gysegredig iddo yn Nhregynon (Maldwyn) a Chapel Cynon (Ceredigion). Ger Llanbister ym Maesyfed roedd Croes Cynon (enw plasdy bellach) a Chraig Cynon wrth ffrwd o'r enw Nant Cynon.[1]

Cyfeiriadau

golygu
  1. 1.0 1.1 1.2 T. D. Breverton, The Book of Welsh Saints (Cyhoeddiadau Glyndŵr, 2000).