Ynys Manaw

gwlad a gymerwyd drosodd gan goron Lloegr

Gwlad Geltaidd ac ynys fwyaf Môr Iwerddon yw Ynys Manaw (Manaweg: Ellan Vannin) a chanddi statws tiriogaeth ddibynnol y Goron. Mae iddi arwynebedd o 572 km² (221 milltir sgwâr) a phoblogaeth o 84,497 (yn 2011).[1] Bu farw Ned Maddrell, siaradwr cynhenid olaf y Fanaweg, yn 1974, ond mae'r iaith wedi cael ychydig o adfywiad yn ddiweddar. Yn ôl cyfrifiad 2011 mae 1,823 yn gallu siarad, darllen neu ysgrifennu'r iaith.[1]

Ynys Manaw
Isle of Man by Sentinel-2.jpg
Coat of arms of the Isle of Man.svg
ArwyddairWhithersoever you throw it, it will stand Edit this on Wikidata
MathTiriogaethau dibynnol y Goron, gwladwriaeth Edit this on Wikidata
PrifddinasDouglas Edit this on Wikidata
Poblogaeth83,314 Edit this on Wikidata
AnthemArrane Ashoonagh Vannin Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethHoward Quayle Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol
Saesneg, Manaweg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolBritish Islands, cenhedloedd Celtaidd, Gogledd Ewrop Edit this on Wikidata
GwladBaner Ynys Manaw Ynys Manaw
Arwynebedd572 km² Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau54.235°N 4.525°W Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredolIsle of Man Government Edit this on Wikidata
Corff deddfwriaetholTynwald Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y wladwriaeth
Arglwydd Manaw Edit this on Wikidata
Pennaeth y wladwriaethSiarl III Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth
Chief Minister of the Isle of Man Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethHoward Quayle Edit this on Wikidata
Map
Arianpunt sterling, Manx pound Edit this on Wikidata
Cyfartaledd plant1.65 Edit this on Wikidata
Esiampl o arian Llywodraeth Ynys Manaw.

Mae gan yr ynys hunanlywodraeth yn ddibynnol ar y Goron Brydeinig. Senedd yr ynys yw'r Tynwald, a sefydlwyd yn 979. Douglas yw'r brifddinas. Snaefell yw'r mynydd uchaf a'r unig fynydd go iawn, er bod sawl bryn ar yr ynys hefyd.

HanesGolygu

  Prif erthygl: Hanes Ynys Manaw

Gweler hefyd: Teyrnas Manaw a'r Ynysoedd

Iaith a diwylliantGolygu

Gweler hefyd: Llenyddiaeth Fanaweg.
Gweler hefyd: Manaweg.

Trefi a phentrefiGolygu

 
Lleoliad Ynys Manaw (yn goch)

Trefi swyddogol yr ynys yw:

Ardaloedd swyddogol yr ynys yw:

Y pentrefi swyddogol yw:

PoblogaethGolygu

Mae poblogaeth yr ynys wedi tyfu'n weddol gyson, mae hyn i'w weld o'r ffigyrau ar y cyfrifiad. Mae'r poblogaeth wedi dwblu rhwng 1821 a 2006.[2]

Poblogaeth Ynys Manaw yn ôl cyfrifiadau
1821 27/28 Mai 40,081
1831 29/30 Mai 41,000
1841 6/7 Mehefin 47,975
1851 30/31 Mawrth 52,387
1861 7/8 Ebrill 52,469
1871 2/3 Ebrill 54,042
1881 3/4 Ebrill 53,558
1891 5/6 Ebrill 55,608
1901 31/1 Mawrth/Ebrill 54,752
1911 2/3 Ebrill 52,016
1921 19/20 Mehefin 60,284
1931 26/27 Ebrill 49,308
1939 Amcangyfrif 52,029
1951 8/9 Ebrill 55,253
1961 23/24 Ebrill 48,133
1966 24/25 Ebrill 50,423
1971 25/26 Ebrill 54,581
1976 4/5 Ebrill 61,723
1981 5/6 Ebrill 66,101
1986 6/7 Ebrill 66,060
1991 14/15 Ebrill 71,267
1996 14/15 Ebrill 74,680
2001 76,315
2006 23 Ebrill 80,058
2011 27/28 Mawrth 84,497

CyfeiriadauGolygu