David Davies, Llandinam

Un o ddiwydiannwyr mwyaf llwyddiannus Cymru yn y 19g oedd David Davies (Llandinam) (18 Rhagfyr 1818 - 20 Gorffennaf 1890). Fe'i ganwyd yn Llandinam, Sir Drefaldwyn a chafodd ei alw'n Top Sawyer neu Davies yr Ocean, ar ôl The Ocean Coal Company yn ogystal â'i llysenw mwy adnabyddus. Roedd yn Aelod Seneddol dros Geredigion ac Aberteifi o 1874 hyd 1886 a chefnogodd sefydliad Coleg Prifysgol yn Aberystwyth.

David Davies, Llandinam
Ganwyd	18 Rhagfyr 1818  Llandinam
Bu farw	20 Gorffennaf 1890
Dinasyddiaeth	Cymru
Galwedigaeth	gwleidydd, diwydiannwr
Swydd	Aelod o 23ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 22ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 21ain Senedd y Deyrnas Unedig
Plaid Wleidyddol	Plaid Ryddfrydol
Plant	Edward Davies

David Davies (Llandinam)

Gyrfa

Roedd David Davies yn dod o deulu eithaf tlawd a ddechreuodd weithio fel llifiwr coed ond llwyddodd i wneud digon o arian ar gyfer adeiladu rheilffordd rhwng Llanidloes a'r Drenewydd. Wedyn cafodd dir gan deulu'r Crawshay yng Nghwm Rhondda ac agorodd bwll glo yno. Fodd bynnag, nid oedd ei ymdrechion i ddod o hyd i wythïen lo yn llwyddiannus a daeth ei arian i ben wrth chwilio amdani. Cytunodd y gweithwyr i weithio am wythnos arall heb gyflog ac fe ddarganfuwyd glo yn ystod yr wythnos honno! Sefydlwyd pyllau glo'r Parc, Treorci a Maendy gan Davies a thrwy hyn, dechreuodd Cwm Rhondda ddatblygu i fod yn faes glo pwysig iawn.

Gan fod Ardalydd Bute yn dal i godi taliadau yn nociau Caerdydd, adeiladodd David Davies ddociau glo newydd yn Y Barri, porthladd mwyaf Cymru erbyn 1914.

Cof

Mae casgliad celf ei wyresau Gwendoline Davies a Margaret Davies i'w gweld gan y cyhoedd yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd.

Heddiw, saif cerflun David Davies ar bwys yr A470 yn Llandinam ac yn Nociau y Barri.

Cyfeiriadau

Senedd y Deyrnas Unedig
Rhagflaenydd: Syr Thomas Lloyd	Aelod Seneddol dros Aberteifi 1874 – 1885	Olynydd: dilewyd yr etholaeth
Rhagflaenydd: Thomas Edward Lloyd	Aelod Seneddol dros Geredigion 1885 – 1886	Olynydd: William Bowen Rowlands