David Lynch

Mae David Keith Lynch (ganwyd 20 Ionawr 1946) yn wneuthurwr ffilmiau, cyfarwyddwr teledu, artist gweledol, cerddor ac actor o bryd i'w gilydd o'r Unol Daleithiau. Enwog am ei ffilmiau swrrealaidd, mae wedi datblygu steil unigryw sinematig ei hun, sydd wedi cael ei alw'n "Lynchian", ac sy'n cael ei nodweddu gan ei delweddaeth breuddwyd a dyluniad sain fanwl. Yn wir, elfennau swreal ac mewn llawer o achosion treisgar i'w ffilmiau wedi ennill enw iddynt eu bod yn "tarfu, troseddu neu syfrdanu" eu cynulleidfaoedd.

David Lynch
Ganwyd	David Keith Lynch  20 Ionawr 1946  Missoula
Man preswyl	Los Angeles
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Alma mater	Prifysgol George Washington Academi'r Celfyddydau Cain, Pennsylvania AFI Conservatory Francis C. Hammond Middle School Coleg Celf a Chynllunio Corcoran
Galwedigaeth	cyfarwyddwr ffilm, actor, sgriptiwr, cyfansoddwr, actor llais, animeiddiwr, arlunydd, golygydd ffilm, actor teledu, awdur geiriau, artist, actor ffilm, cynhyrchydd ffilm, ffotograffydd, llenor, cyfarwyddwr, cynhyrchydd, cyfansoddwr caneuon, sinematograffydd
Swydd	Llywydd y Rheithgor yng Ngŵyl Cannes
Adnabyddus am	Blue Velvet, The Elephant Man, Eraserhead, Mulholland Drive, Twin Peaks: Fire Walk With Me
Arddull	ffilm ddrama, neo-noir, ffilm arswyd, Ffilm gyffro seicolegol, ffilm gyffro, psychological horror film, sinema swreal, ffilm annibynnol, ffilm arbrofol
Taldra	180 centimetr
Plaid Wleidyddol	plaid Ddemocrataidd
Mudiad	Swrealaeth
Priod	Mary Sweeney, Peggy Reavey, Mary Fisk, Emily Stofle
Partner	Isabella Rossellini
Plant	Jennifer Lynch, Austin Jack Lynch, Lula Boginia Lynch, Riley Sweeney Lynch
Gwobr/au	Officier de la Légion d'honneur, Goslarer Kaiserring, Chevalier de la Légion d'Honneur, Gwobr Saturn, Y Llew Aur, Palme d'Or, Gwobr Cyfarwyddwr Gorau Cannes, Gwobr Cesar i'r Ffilm Estron Gorau, European Film Award for Best Non-European Film, Gwobr Anrhydeddus yr Academi, Eagle Scout, Sitges Grand Honorary Award
Gwefan	http://www.davidlynch.com/, http://www.davidlynch.it/
llofnod

Ganwyd i deulu dosbarth canol yn Missoula, Montana, treuliodd Lynch ei blentyndod yn teithio o amgylch yr Unol Daleithiau, cyn mynd ymlaen i astudio paentio yn Academi'r Celfyddydau Cain Pennsylvania yn Philadelphia, lle newidiodd i gynhyrchu ffilmiau byr. Penderfynodd roi ei hun yn llawnach i'r cyfrwng yma, a symudodd i Los Angeles, lle chynhyrchodd ei lun gynnig cyntaf, y ffilm arswydus swrrealaidd Eraserhead (1977). Ar ôl Eraserhead, Cafodd Lynch ei gyflogi i gyfarwyddo The Elephant Man (1980), o le cafodd llwyddiant prif ffrwd. Yna, yn cael eu cyflogi gan y De Laurentiis Entertainment Group, aeth ymlaen i wneud dwy ffilm: yr epig ffuglen wyddonol Dune (1984), a oedd yn profi i fod yn fethiant beirniadol a masnachol, ac wedyn ffilm trosedd neo-noir, Blue Velvet (1986), a oedd yn hynod o feirniadol o fri.

Lynch (2001)

Symudodd ymlaen i greu ei gyfres deledu ei hun gyda Mark Frost, yr hynod o boblogaidd Twin Peaks (1990-92), creodd o hefyd y prequel sinematig, Fire Walk With Me (1992); ffilm ffordd, Wild at Heart (1990), ffilm deuluol The Straight Story (1999), yn yr un cyfnod. Gan troi pellach tuag at wneud ffilmiau swrrealaidd, efo tri o'i ffilmiau canlynol yn gweithio ar "rhesymeg freuddwyd" strwythurau naratif aflinol, Lost Highway (1997), Mulholland Drive (2001) a'r Inland Empire (2006). Yn y cyfamser, mae Lynch yn ei flaen i gynnwys y rhyngrwyd fel cyfrwng, gan gynhyrchu nifer o sioeau we, fel yr animeiddiad Dumbland (2002) a'r comedi sefyllfa swrrealaidd Rabbits (2002).

Yn ystod ei yrfa, mae Lynch wedi derbyn tri enwebiad Gwobr yr Academi am y Cyfarwyddwr Gorau, ac enwebiad am y sgript ffilm orau. Mae Lynch wedi ennill y Wobr César Ffrainc am Ffilm Orau Dramor, yn ogystal â'r Palme d'Or yng Ngŵyl Ffilmiau Cannes a gwobr Golden Lion am lwyddiant oes yng Ngŵyl Ffilm Fenis.

Ffilmiau

Cyfarwyddwr

• Eraserhead (1977)
• The Elephant Man (1980)
• Dune (1984)
• Blue Velvet (1986)
• Wild at Heart (1990)
• Twin Peaks: Fire Walk With Me (1992)
• Lost Highway (1997)
• The Straight Story (1999)
• Mulholland Drive (2001)
• Inland Empire (2006)