Doctor Who
Rhaglen deledu ffuglen wyddonol ydy Doctor Who ("Doctor Pwy") a gynhyrchir gan y BBC yng Nghymru. Mae'r rhaglen yn ymwneud ag anturiaethau Arglwydd Amser (Time Lord) sy'n dwyn yr enw "The Doctor". Mae'r bod arallfydol hwn, sy'n ymddangos fel bod dynol, yn teithio o gwmpas y gofod mewn llong ofod sy'n ymddangos o'r tu allan fel blwch ffôn heddlu'r 1960au, a elwir y TARDIS (acronym am Time and Relative Dimension in Space). Mae'r TARDIS yn enfawr y tu fewn, a cheisir gwthio ffiniau gwyddoniaeth yn y rhaglen. Gyda'i gynorthwyydd, mae'r Doctor yn wynebu nifer o elynion arallfydol ac yn cynorthwyo pobl gan geisio ateb drwg gyda da. Fel pob Arglwydd Amser, os yw'r Doctor ar fin marw, gall atgyfodi drwy drawsnewid i berson arall, gyda'r un cof ac enaid. Mae'r ddyfais yma'n caniatau parhad y gyfres drwy gastio actorion newydd i'r brif ran.
| Doctor Who | |
|---|---|
 Cerdyn teitlau Doctor Who (2018-) | |
| Genre | Drama / Ffuglen wyddonol |
| Crëwyd gan | Sydney Newman C. E. Webber Donald Wilson |
| Serennu | Ers 2022 - David Tennant |
| Cyfansoddwr y thema | Ron Grainer |
| Thema'r dechrau | Cerddoriaeth thema Doctor Who |
| Cyfansoddwr/wyr | Amrywiol (ers 2018, Segun Akinola) |
| Gwlad/gwladwriaeth | Y Deyrnas Unedig |
| Iaith/ieithoedd | Saesneg |
| Nifer cyfresi | 37 |
| Nifer penodau | 871 (hyd Hydref 2022) |
| Cynhyrchiad | |
| Amser rhedeg | 25 mun. (1963–1984, 1986–1989) 45 mun. (1985, 2005–2017) 50 mun. (2018) |
| Darllediad | |
| Sianel wreiddiol | BBC One |
| Darllediad gwreiddiol | Cyfres glasurol: 23 Tachwedd 1963 – 6 Rhagfyr 1989 Ffilm deledu: 12 Mai 1996 Cyfres presennol: 26 Mawrth 2005 – presennol |
| Cysylltiadau allanol | |
| Gwefan swyddogol | |
| Proffil IMDb | |
Rhestrwyd y rhaglen yn y "Guinness World Records" fel y rhaglen ffug wyddonol sydd wedi bod ar y teledu am yr amser hiraf, a hynny drwy'r byd. Erbyn 2018 roedd 13 actor wedi chwarae'r brif rhan fel y Doctor, gyda'r 13eg Doctor wedi ei chwarae gan fenyw am y tro cyntaf.
Y gyfres wreiddiol (1963-1989, 1996) golygu
Ymddangosodd Doctor Who yn gyntaf ar deledu'r BBC am 17:16:20 GMT ar 23 Tachwedd 1963,[1][2] yn dilyn trafodaethau am flwyddyn gron. Y gŵr o Ganada Sydney Newman (a oedd yn Bennaeth Adran Ddrama'r BBC) a gafodd y syniad gwreiddiol ac ef a sgwennodd y ddogfen amlinellol wreiddiol - ar y cyd â'r sgwennwr C. E. Webber. Cyfranodd y canlynol hefyd: Anthony Coburn, David Whitaker, a'r cynhyrchydd cyntaf: Verity Lambert.[3] Roedd y gyfres ar gyfer y teulu cyfan yn wreiddiol,[4] gydag elfennau addysgol gan ddefnyddio 'teithio drwy amser' er mwyn ymchwilio gwahanol adegau hanesyddol ag elfennau gwyddonol.
Ar 31 Gorffennaf 1963 comisiynwyd Terry Nation i sgwennu'r stori gyda'r teitl The Mutants. Yn wreiddiol, dioddefwr oedd y Dalecs wedi i fom niwtron chwythu yn eu byd, ond newidiwyd hyn yn ddiweddarach gan eu gwneud yn fwy bygythiol. Doedd y BBC ddim yn dymuno creaduriaid unllygeidiog arallfydol a gwrthwynebwyd y Dalecs ar y cychwyn. Y Dalecs oedd creaduriaid mwyaf llwyddiannus y gyfres a chafwyd llawer o nwyddau'n cael eu gwerthu wedi'u llunio arnyn nhw.[5]
Y Doctor golygu
Dangoswyd y gyfres wreiddiol o 23 Tachwedd 1963 - 6 Rhagfyr 1989 cyn atgyfodwyd y gyfres yn 2005. Dros y blynyddoedd chwaraewyd y prif gymeriad ('y Doctor') gan nifer o actorion gwahanol:
- 1963-1966: William Hartnell
- 1966-1969: Patrick Troughton
- 1970-1974: Jon Pertwee
- 1974-1981: Tom Baker
- 1982-1984: Peter Davison
- 1984-1986: Colin Baker
- 1987-1989: Sylvester McCoy
- 1996 (ffilm deledu): Paul McGann
- 2005: Christopher Eccleston
- 2005–2010: David Tennant
- 2010–2013: Matt Smith
- 2013-2017: Peter Capaldi
- 2017-2022: Jodie Whittaker
- 2022-2023: David Tennant
- 2023-: Ncuti Gatwa
Y gyfres newydd (ers 2005) golygu
Cafodd y gyfres hon ei lansio yn 2005 yn bennaf drwy ymdrechion yr awdur teledu Russell T. Davies. Ffilmiwyd y Doctor Who newydd gan BBC Cymru, yn bennaf yng Nghaerdydd a'r cyffiniau, a'i cynhyrchu yn Upper Boat Studios, Glan-bad. Yn y tymor cyntaf chwaraewyd rhan y Doctor gan Christopher Eccleston.
Y Prif gymeriadau yn y tymor newydd ers 2005 golygu
- Ryan Sinclair - Tosin Cole (2018-)
- Yasmin Khan - Mandip Gill (2018-)
- Graham O'Brien - Bradley Walsh (2018-)
- Y 13eg Doctor - Jodie Whittaker (2018-)
- Bill Potts - Pearl Mackie (2017)
- Nardole - Matt Lucas (2015,2017)
- Y 12fed Doctor - Peter Capaldi (2013-2017)
- "Y Doctor rhyfel" - John Hurt (2013)
- Clara Oswald - Jenna Coleman (2012-2017)
- Y 11fed Doctor - Matt Smith (2010-2013)
- Amy Pond - Karen Gillan (2010-2012)
- Rory Williams - Arthur Darvill (2010-2012)
- River Song - Alex Kingston (2008,2015)
- Y degfed Doctor - David Tennant (2005-2010)
- Donna Noble - Catherine Tate (2006, 2008-2010)
- Wilfred Mott - Bernard Cribbins (2007-2010)
- Martha Jones - Freema Agyeman (2007-2010)
- Rose Tyler - Billie Piper (2005-2010)
- Mickey Smith - Noel Clarke (2005-2010)
- Jackie Tyler - Camille Coduri (2005-2010)
- Y nawfed Doctor - Christopher Eccleston (2005)
Nofelau golygu
Mae nifer o gyfresi o nofelau wedi cael eu rhyddhau yn seiliedig ar y gyfres:
- Nofelau Target - nofelau yn seiliedig ar anutriaethau o'r gyfres wreiddiol.
- Nofelau New Adventures Virgin - straeon newydd yn parhau hanes y Seithfed Doctor wedi diwedd y gyfres wreiddiol.
- Nofelau Missing Adventures Virgin - straeon newydd ar gyfer y chwe Doctor cyntaf.
- Nofelau Eighth Doctor Adventures y BBC - straeon newydd yn parhau hanes yr wythfed Doctor ar ôl y Ffilm Deledu.
- Nofelau Past Doctor Adventures y BBC - straeon newydd ar gyfer y seithfed Doctor cyntaf.
- Nofelau New Series Adventures y BBC - straeon newydd ar gyfer y nawfed Doctor (yn 2005) a'r degfed Doctor (o 2006 ymlaen) fel a welir yn y gyfres newydd.
Gweler hefyd golygu
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Howe, Stammers, Walker (1994), tud. 54
- ↑ "An Unearthly Child". BBC. 16 Awst 2012.
- ↑ Howe, Stammers, Walker (1994), tud. 157–230 ("Production Diary")
- ↑ Howe, Stammers, Walker (1992), tud. 3.
- ↑ Steve Tribe, James Goss Dr Who: The Dalek Handbook BBC Books Random House 2011 ISBN 978-1-84990-232-8 Pg9
Dolenni allanol golygu
- (Saesneg) Gwefan swyddogol