Edeulys cyfan

rhywogaeth o fyd planhigion: un o lysiau’r afu
Edeulys cyfan
Cephaloziella calyculata
Statws cadwraeth
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Rhaniad: Marchantiophyta
Dosbarth: Jungermanniopsida
Urdd: Jungermanniales
Teulu: Cephaloziellaceae
Genws: Cephaloziella
Rhywogaeth: C. calyculata
Enw deuenwol
Cephaloziella calyculata

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Edeulys cyfan (enw gwyddonol: Cephaloziella calyculata; enw Saesneg: entire threadwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Yng ngwledydd Prydain, mae’r rhywogaeth hon yn hynod brin, ond mae i’w chanfod ym Mhenrhyn Gŵyr a Sir Benfro a Chernyw.[1]

Disgrifiad

golygu

Mae Edeulys cyfan yn ffurfio coesynnau bychan sy'n llai na 0.5 mm o led, gyda dail hyd at 0.3 mm o hyd. Mae'n wyrdd golau neu felyn-wyrdd, ac yn tyfu fel clytiau bach ymgripiol.

Yn ddiweddar, cafwyd dau swp yn Sir Benfro ar bridd llaith mewn rhostir wedi'i amgylchynu gan laswelltir calchfaen, lle'r oedd Lophozia excisa ac Archidium alternifolium yn tyfu.

Llysiau'r afu

golygu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[2] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

  Safonwyd yr enw Edeulys cyfan gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.

Cyfeiriadau

golygu
  1. rbg-web2.rbge.org.uk; adalwyd 17 Mai 2019.
  2. Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.