Edeulys y rhosydd

rhywogaeth o fyd planhigion: un o lysiau’r afu
Edeulys y rhosydd
Cephaloziella stellulifera
Statws cadwraeth
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Plantae
Rhaniad: Marchantiophyta
Dosbarth: Jungermanniopsida
Urdd: Jungermanniales
Teulu: Cephaloziellaceae
Genws: Cephaloziella
Rhywogaeth: C. turneri
Enw deuenwol
Cephaloziella stellulifera

Math o blanhigyn, di-flodau, ac un o lysiau'r afu yw Edeulys y rhosydd (enw gwyddonol: Cephaloziella stellulifera; enw Saesneg: heath threadwort). O ran tacson, mae'n perthyn i urdd y Jungermanniales, o fewn y dosbarth Jungermanniopsida.

Mae’r rhywogaeth hon i’w chanfod yng Nghymru (de Sir Benfro a Sir Fynwy), yn Iwerddon, gwledydd Prydain (yn brin ar wahan i Gernyw) ac yn Ffrainc.

Disgrifiad

golygu

Dyma un o'n llysiau'r afu mwyaf prydferth, yn ôl llawer. Mae'r dail tua 0.25 mm o hyd, ac mae ganddynt 2 labed o faint anghyfartal, pob un gyda llawer o ddannedd sydd i'w gweld yn glir trwy chwyddwydr. Mae'n llai na 0.5 mm o led), mae goesynnau gwyrdd yn ymlusgo ymysg mwsoglau bach neu weithiau yn ffurfio clytwaith, bychan trwchus, ac yn aml gydag egin gwyrdd golau.[1]

Llysiau'r afu

golygu

Planhigion anflodeuol bach o'r rhaniad Marchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 o rywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[2] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonynt goesyn a dail ac maent yn debyg i fwsoglau o ran golwg.

Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gweler y categori yma.

  Safonwyd yr enw Edeulys y rhosydd gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.

Cyfeiriadau

golygu
  1. rbg-web2.rbge.org.uk; adalwyd 24 Mai 2019.
  2. Raven, Peter H.; Ray F. Evert & Susan E. Eichhorn (1999) Biology of Plants, W. H. Freeman, Efrog Newydd.