Gweriniaeth Canolbarth Affrica

Gweriniaeth Canolbarth Affrica
Arwyddair	Undon, Urddas a Gwaith
Math	gwladwriaeth sofran, gwlad dirgaeedig, gwlad, gweriniaeth
Prifddinas	Bangui
Poblogaeth	5,152,421
Sefydlwyd	1960 ;
Anthem	La Renaissance
Pennaeth llywodraeth	Félix Moloua
Cylchfa amser	UTC+01:00, Africa/Bangui
Iaith/Ieithoedd; swyddogol	Ffrangeg, Sango
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Canolbarth Affrica
Gwlad	Gweriniaeth Canolbarth Affrica
Arwynebedd	622,984 km²
Yn ffinio gyda	Tsiad, Swdan, Camerŵn, Gweriniaeth y Congo, De Swdan, Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo, Y Cynghrair Arabaidd
Cyfesurynnau	6.7°N 20.9°E
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaethol	National Assembly
Swydd pennaeth; y wladwriaeth	President of the Central African Republic
Pennaeth y wladwriaeth	Faustin-Archange Touadéra
Swydd pennaeth; y Llywodraeth	Prime Minister of the Central African Republic
Pennaeth y Llywodraeth	Félix Moloua
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)	$2,516 million, $2,383 million
Arian	Ffranc Canol Affrica (CFA)
Canran y diwaith	7 ±1 canran
Cyfartaledd plant	4.286
Mynegai Datblygiad Dynol	0.404
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Gwlad dirgaeedig yng Nghanolbarth Affrica yw Gweriniaeth Canolbarth Affrica (yn Ffrangeg: République Centrafricaine, yn Sango: Ködörösêse tî Bêafrîka). Y gwledydd cyfagos yw Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo (Cinsiasa) a Gweriniaeth y Congo (Brazzaville) i'r de, Swdan a De Swdan i'r dwyrain, Tsiad i'r gogledd, a Chamerŵr i'r gorllewin. Mae Gweriniaeth Canolbarth Affrica yn gorchuddio ardal o 620,000 cilometr sgwâr (240,000 milltir sgwâr), ac mae ganddo boblogaeth o tua 4.7 miliwn.

Prifddinas a dinas fwyaf Gweriniaeth Canolbarth Affrica yw Bangui.

Mae hi'n annibynnol ers y 13eg o Awst, 1960, pan cafodd y wlad ryddid wrth Ffrainc.

Arlywydd y wlad yw Faustin Touadera.

Demograffeg

Ers cael annibynniaeth wrth Ffrainc, mae poblogaeth y wlad wedi cynyddu pedwar gwaith. Cododd y boblogaeth o 1,232,000 yn 1960 i tua 4,666,368 erbyn heddiw.

Mae dros 80 o grŵpiau ethnig gwahanol yng Ngweriniaeth Canolbarth Affrica. Y grŵpiau ethnig mwyaf yw :

Yr Arabiaid Baggara

Y Baka
Y Banda
Y Bayaka
Y Fula
Y Gbaya
Y Kara
Y Kresh
Y Mbaka
Y Mandja
Y Ngbandi
Y Sara
Y Vidiri
Y Wodaabe
Y Yakoma
Y Yulu
Y Zande
Ffrancwyr (oherwydd y cyfnod dan reolaeth Ffrainc)
A llawer o grŵpiau ethnig lleol eraill

Crefydd

Yn 2010, roedd 80.3% o'r boblogaeth yn Gristnogion (60.7% Protestanaidd, 28.5% Catholig), ac 8.9% yn Fwslemiaid.

Ieithoedd

Mae gan Gweriniaeth Canolbarth Affrica ddau iaith swyddogol - Ffrangeg a Sango. Iaith greole yw Sango sydd wedi'i ddatblygu i weithredu fel lingua franca i gysylltu'r holl grŵpiau ethnig yn y wlad. Mae e wedi'i selio ar iaith y Ngbandi. Gweriniaeth Canolbarth Affrica yw un o'r unig wledydd yn Affrica gyda iaith Affricanaidd fel iaith swyddogol.

Eginyn erthygl sydd uchod am Weriniaeth Canolbarth Affrica. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.