Tsiad
Gwlad tirgaeedig yng Nghanolbarth Affrica yw Gweriniaeth Tsiad neu Tsiad[1] (yn Ffrangeg: République du Tchad, yn Arabeg: جمهورية تشاد). Gwledydd cyfagos yw Gweriniaeth Canolbarth Affrica a Camerŵn i'r de, Swdan i'r dwyrain, Libia i'r gogledd, a Niger a Nigeria i'r gorllewin. Tsiad yw trydydd gwlad tirgaeedig mwyaf y byd o ran arwynebedd.
 | |
| Gweriniaeth Tsiad جمهورية تشاد (Arabeg) République du Tchad (Ffrangeg | |
 | |
| Arwyddair | Undod, Gwaith, Cynnydd  |
|---|---|
| Math | gwladwriaeth sofran, gwlad dirgaeedig, gwlad |
| Enwyd ar ôl | Llyn Tsiad |
| Prifddinas | N'Djamena |
| Poblogaeth | 19,319,064 |
| Sefydlwyd | 11 Awst 1960 (Annibyniaeth oddi wrth Ffrainc) |
| Anthem | La Tchadienne |
| Pennaeth llywodraeth | Idriss Déby |
| Cylchfa amser | UTC+01:00, Africa/Ndjamena |
| Gefeilldref/i | Aisai |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Ffrangeg, Arabeg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Canolbarth Affrica |
| Gwlad | Tsiad |
| Arwynebedd | 1,284,000 km² |
| Gerllaw | Llyn Tsiad |
| Yn ffinio gyda | Camerŵn, Libia, Niger, Nigeria, Swdan, Gweriniaeth Canolbarth Affrica, Y Cynghrair Arabaidd |
| Cyfesurynnau | 15.46667°N 19.4°E |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Llywodraeth Tsiad |
| Corff deddfwriaethol | Cynulliad Cenedlaethol |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | Arlywydd Tsiad |
| Pennaeth y wladwriaeth | Mahamat Déby Itno |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Arlywydd Tsiad |
| Pennaeth y Llywodraeth | Idriss Déby |
 | |
 | |
| Ariannol | |
| Cyfanswm CMC (GDP) | $11,780 million, $12,704 million |
| Arian | Ffranc Canol Affrica (CFA) |
| Canran y diwaith | 7 ±1 canran |
| Cyfartaledd plant | 6.156 |
| Mynegai Datblygiad Dynol | 0.394 |
Mae hi'n annibynnol ers 1960.
Prifddinas Tsiad yw N'Djamena.
Pobl o Tsiad
golygu- Joseph Brahim Seid (1927 - 1980) yn awdur a gwleidydd
- Idriss Déby (1952 - 2021), cyn-Arlywydd a bu farw wrth arwain ei fyddin yn erbyn gwrthryfelwyr FACT yng ngogledd Tsiad.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Geiriadur yr Academi, [Chad].
- Bernard Lanne,’’Histoire politique du Tchad de 1945 Ã 1958: administration, partis, elections’’, KARTHALA Editions, 1998 https://books.google.cm/books?id=KacXGlYL304C&pg=PA167&lpg=PA167&dq=premier+bachelier+tchadien&source=bl&ots=-qB4UPS5Jp&sig=Go0j1-CE7zYsvpLwm_60R0a-IIE&hl=fr&sa=X&ved=2ahUKEwjck7msj9neAhWpCsAKHeR1BqEQ6AEwCHoECAMQAQ#v=onepage&q=premier%20bachelier%20tchadien&f=false