Wicipedia

Isabella Colbran

cyfansoddwr a aned yn 1784

Cantores opera Sbaenaidd oedd Isabella Angela Colbran (2 Chwefror 1785 [1] - 7 Hydref 1845) a adwaenid yn ei mamwlad fel Isabel Colbrandt. Mae llawer o ffynonellau yn ei nodi fel soprano coloratwra dramatig ond mae rhai yn credu ei bod yn mezzo-soprano gydag estyniad uchel, soprano sfogato. Cydweithiodd â'r cyfansoddwr opera Gioachino Rossini i greu nifer o rolau sy'n aros yn y repertoire hyd heddiw. Priododd y ddau ar 22 Mawrth 1822. Hi oedd cyfansoddwr pedwar casgliad o ganeuon.[2]

Isabella Colbran
Ganwyd2 Chwefror 1785 Edit this on Wikidata
Madrid Edit this on Wikidata
Bu farw7 Hydref 1845 Edit this on Wikidata
o clefyd Edit this on Wikidata
Castenaso, Bologna Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Sbaen Sbaen
Galwedigaethcanwr opera, cyfansoddwr Edit this on Wikidata
Arddullopera Edit this on Wikidata
Math o laissoprano coloratwra, soprano Edit this on Wikidata
TadGiovanni Colbran Edit this on Wikidata
PriodGioachino Rossini Edit this on Wikidata

Colbran yn Napoli

golygu

Ganwyd Colbran, merch cerddor llys Brenin Sbaen, Gianni Colbran a Teresa Ortola ei wraig, ym Madrid.[3] Dechreuodd ei hastudiaethau cerddorol yn chwech oed gyda'r cyfansoddwr, Francisco Pareja, y castrato Carlo Martinelli, a'r canwr a chyfansoddwr enwog, Girolamo Crescentini ym Mharis.[4]

Erbyn iddi gyrraedd ugain oed roedd wedi ennill enwogrwydd ledled Ewrop am ei llais. Symudodd i Napoli, canolbwynt cerddoriaeth Ewropeaidd yn ystod y ddeunawfed a'r 19g. Roedd y Teatro di San Carlo, wedi dod yn gartref i gantorion enwog fel y castrato Farinelli ac wedi dod yn gyrchfan i gantorion talentog.

Daeth Colbran yn prima donna cwmni Teatro di San Carlo. Roedd yn cael ei hedmygu gan Brenin Napoli yn ogystal â chyhoedd oedd yn ei addoli. Ymhen amser daeth yn feistres i impresario'r theatr, Domenico Barbaia. Roedd Barbaia hefyd yn rheoli neuaddau hapchwarae a datblygodd Colbran hoffter o gamblo yn ei gwmni.[5]

I wneud y gorau o dalentau Colbran arwyddodd Barbaia Gioachino Rossini i gontract saith mlynedd fel cyfansoddwr operâu i'r cwmni. Ar ôl iddo gyrraedd Napoli ym 1815 cyfansoddodd Rossini rôl deitl Elisabetta, regina d'Inghilterra ( Elizabeth, Brenhines Lloegr ) yn arbennig ar ei chyfer.[6] Ei opera Neapolitan nesaf oedd Otello, ossia il Moro di Venezia lle canodd Colbran rôl Desdemona. Profodd yr opera hon i fod yn hynod boblogaidd a daeth o hyd i Colbran ar anterth ei phwerau. Arweiniodd ei phoblogrwydd at alw mawr am ei pherfformiadau. Er i'w llais ddechrau dangos arwyddion o straen yn fuan, parhaodd Colbran i gael gyrfa ffrwythlon, gan greu rolau Armida (Armida), Elcia (Mosè in Egitto), Zoraide (Ricciardo e Zoraide), Ermione (Ermione), Elena (La donna del lago), Anna (Maometto II), a Zelmira (Zelmira), pob un wedi'i ysgrifennu gan Rossini ar gyfer theatrau Napoli.[7]

Colbran yn Bologna

golygu

Roedd perthynas rhamantus yn cyd-fynd â'r cydweithrediad artistig rhwng Colbran a Rossini, a ddechreuodd ym 1815. Symudodd Colbran gyda Rossini, a oedd saith mlynedd yn iau na hi, i Bologna ym 1822, lle priodon nhw. Fe darodd marwolaeth ei thad Colbran yn galed. Comisiynodd Rossini gerflun ar gyfer mawsolëwm y teulu yn darlunio dynes yn wylo wrth droed bedd ei thad.[5]

Ymwelodd y cwpl â Fienna ac yn ddiweddarach Fenis, lle cyfansoddodd Rossini Semiramide. Creodd Colbran rôl y teitl, ac er bod yr opera ei hun wedi bod yn hynod lwyddiannus ac wedi'i chynllunio'n benodol i guddio methiannau ei llais, siomodd y cyhoedd serch hynny. Cododd ffi uchel am ymweliad â Llundain ym 1824 am berfformiad yn y rôl, ond derbyniwyd ymateb beirniadol gwael. Ar ôl ymddangosiad trychinebus fel Zelmira ym 1824, ymddeolodd o'r llwyfan yn 42 mlwydd oed.[8]

Ymwahanodd Colbran a Rossini ym 1837 wrth i’r cyfansoddwr ddechrau perthynas ddifrifol â'r model artistiaid Olympe Pélissier ym Mharis. Dirywiodd iechyd Colbran a pharhaodd i fyw ar ystâd ei diweddar dad yn Castenaso ger Bologna. Wrth i'w harferion gamblo ddod yn fwy difrifol, fe werthodd rannau o'r ystâd ond parhaodd Rossini i anfon cefnogaeth.[5]

Bu farw Colbran ym 1845 yn 60 oed. Claddwyd hi ger Bologna ochr yn ochr â'i rhieni hi a rhieni Rossini. Priododd Rossini â Pélissier y flwyddyn ganlynol. Ar hyd ei oes, credodd Rossini mai Colbran oedd dehonglydd gorau ei gerddoriaeth.[9]

Rolau a grëwyd

golygu
  • Volunnia yn Coriolano gan Nicolini (Rhagfyr 26, 1808, Teatro alla Scala Milan)
  • Ifigenia yn Ifigenia yn Aulide gan Federici (28 Ionawr, 1809, Teatro alla Scala, Milan)
  • Palmide yn I Gauri gan Mellara (22 Chwefror 1810, Teatro La Fenice, Fenis)
  • Pietà celeste yn Il pegno di pace gan Caffi (11 Mawrth 1810, Teatro La Fenice, Fenis)
  • Soprano yn L'oracolo di Delfo gan Raimondi (15 Awst 1811, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Beroe yn Nitteti gan Pavesi (26 Rhagfyr 1811, Teatro Regio, Torino)
  • Lidia yn Lauso e Lidia gan Farinelli (31 Ionawr 1813, Teatro Regio, Torino)
  • Rôl y teitl yn Nefte gan Fioravanti (18 Ebrill 1813, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Zetulbè yn Il califfo di Bagdad gan García (30 Medi 1813, Teatro del Fondo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn Medea in Corinto gan Mayr (28 Tachwedd 1813, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Diana yn Diana ed Endimione gan García (9 Chwefror 1814, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn Partenope gan Farinelli (15 Awst 1814, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Caritea yn Donna Caritea, regina di Spagna gan Farinelli (16 Medi 1814, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn La donzella di Raab gan García (4 Tachwedd 1814, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Soprano yn Arianna yn Nasso gan Mayr (19 Chwefror 1815, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn Elisabetta, regina d'Inghilterra gan Rossini (4 Hydref 1815, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Soprano yn Le nozze di Teti e di Peleo gan Rossini (24 Ebrill 1816, Teatro del Fondo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn Gabriella di Vergy gan Carafa (3 Gorffennaf 1816, Teatro del Fondo, Napoli)
  • Desdemona yn Otello gan Rossini (4 Rhagfyr 1816, Teatro del Fondo, Napoli)
  • Virginia yn Paolo e Virginia gan Guglielmo (2 Ionawr 1817, Teatro dei Fiorentini, Napoli)
  • Partenope yn Il sogno di Partenope gan Mayr (12 Ionawr 1817, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Zemira yn Mennone e Zemira gan Mayr (22 Mawrth 1817, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn Ifigenia in Tauride gan Carafa (19 Mehefin 1817, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn Armida gan Rossini (11 Tachwedd 1817, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn Boadicea gan Morlacchi (13 Ionawr 1818, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Elcia yn Mosè in Egitto gan Rossini (5 Mawrth 1818, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Fecenia yn Ebuzio gan Generali (9 Medi 1818, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Zoraide yn Ricciardo e Zoraide gan Rossini (3 Rhagfyr 1818, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn Ermione gan Rossini (27 Mawrth 1819, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Circe yn Ulisse nell'isola di Circe gan Perrino (23 Mehefin 1819, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Jole yn L'apoteosi d'Ercole gan Mercadante (19 Awst 1819, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Elena yn La donna del lago gan Rossini (24 Hydref 1819, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Anna Erisso yn Maometto secondo gan Rossini (3 Rhagfyr 1820, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn Zelmira gan Rossini (16 Chwefror 1822, Teatro San Carlo, Napoli)
  • Rôl y teitl yn Semiramide gan Rossini (3 Chwefror 1823, Teatro La Fenice, Fenis)

Cyfansoddiadau

golygu

Cyfansoddodd Colbran bedwar casgliad o ganeuon; cawsant eu cyflwyno i Ymerodres Rwsia; i'w hathro, Crescenti; i Frenhines Sbaen; ac i'r Tywysog Eugène de Beauharnais.

Cyfeiriadau

golygu
  1. ↑ Bacon, Richard Mackenzie (1824). "VI. Public Establishments for Music in London - The King's Theatre - Signora Colbran Rossini". The Quarterly Musical Magazine and Review (London: Baldwin, Craddock, and Joy) VI: 52ff. https://books.google.com/books?id=aLcPAAAAYAAJ&pg=PA52&lpg=PA52.
  2. ↑ "COLBRAN, Isabella Angela yn "Dizionario Biografico"". www.treccani.it (yn Eidaleg). Cyrchwyd 2020-10-03.
  3. ↑ "Colbran, Isabella (1785-1845)". androom.home.xs4all.nl. Cyrchwyd 2020-10-03.
  4. ↑ "Isabella Colbran — A Modern Reveal: Songs and Stories of Women Composers". A Modern Reveal. Cyrchwyd 2020-10-03.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 "The Gambling Mezzo Soprano - Isabella Colbran", Barbara, 11 Chwefror 2010
  6. ↑ "How Rossini's Wife Inspired His Great Work". Interlude. 2018-11-12. Cyrchwyd 2020-10-03.
  7. ↑ "Colbran, Isabella (1785-1845) | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. Cyrchwyd 2020-10-03.
  8. ↑ "Colbran, Isabella [Isabel] (Angela)" gan Elizabeth Forbes, Grove Music Online
  9. ↑ "Gioachino Rossini and Isabella Colbran". Classic FM. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2020-09-18. Cyrchwyd 2020-10-03.

Ffynonellau

golygu
  • The Oxford Dictionary of Opera, gan John Warrack ac Ewan West (1992), 782 tud, ISBN 0-19-869164-5
  • Women Composers: A Heritage of Song, p. 50, gol. Carol Kimball (2004), Hal Leonard.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Isabella_Colbran&oldid=12441676"